Nota od redakcji: Tłumaczenie nadesłane przez osobę spoza redakcji, która prosiła, aby nie podpisywać pracy.

Stefan Engel, MLPD, 6 listopada 1993

Najlepszym sposobem na oddanie czci rewolucjoniście jest systematyczna kontynuacja pracy, którą wykonywał za życia.

W obecnym międzynarodowym ruchu rewolucyjnym stajemy przed dwoma głównymi metodami oczerniania dziedzictwa Mao Zedonga.

Pierwsza polega na ograniczaniu epokowych idei Mao do chińskiej rewolucji nowodemokratycznej lub, co najwyżej, zaczątków budownictwa socjalistycznego odmawiając im zatem uniwersalności. Metoda ta stosowana jest głównie przez obecnych rewizjonistów z Komunistycznej Partii Chin rządzonej przez Denga Xiaopinga i jego popleczników. Ich jedynym celem jest oszukanie mas, unikają więc otwartego potępiania Mao Zedonga, nawet kiedy niszczą dzieło jego życia poprzez restaurowanie kapitalizmu i wyprzedawanie Republiki Ludowej.

Inną metodą jest mechaniczne i dogmatyczne stosowanie konkretnej strategii i taktyki rewolucji chińskiej, konkretnych środków i metod, konkretnych form dla dowolnego kraju, bez zastanowienia się nad jego określonymi warunkami społecznymi, geograficznymi i historycznymi. Metoda ta stosowana jest zwykle przez «ultralewaków». Przez swoje krzykactwo, awanturnictwo i sekciarstwo szargają oni reputację Mao Zedonga nie mniej niż rewizjoniści. I podobnie do nich nie są oni w stanie pojąć uniwersalizmu myśli Mao Zedonga, ponieważ można go zauważyć wyłącznie po przeanalizowaniu określonych warunków materialnych społeczeństwa.

W setne urodziny Mao Zedonga, najważniejszym zadaniem marksistów-leninistów jest obrona myśli Mao Zedonga przeciwko wypaczeniom rewizjonistycznym i ultralewackim, krytyczne i samokrytyczne przyjęcie idei uniwersalnie słusznych i stosowanie ich do konkretnej praktyki walki klas. Oznacza to połączenie naszego sposobu myślenia z naszym działaniem żeby zgodne były z kierunkiem rozwoju obiektywnej rzeczywistości.

Sam Mao Zedong pokazał nam jedyną niezawodną metodę pojęcia uniwersalnej wagi jego rewolucyjnych idei:

Kiedy rozpatrujemy sprawę, musimy ująć jej istotę, a jej objawy zewnętrzne należy uważać jedynie za znaki wskazujące drogę do progu, po przestąpieniu którego od razu musimy się uchwycić istoty sprawy. Taka jest jedyna niezawodna naukowa metoda analizy.¹

By jak najlepiej wykorzystać Myśl Mao Zedonga dla sprawy międzynarodowego ruchu marksistowsko-leninowskiego i robotniczego, obecnie i w przyszłości, należy zrozumieć jej istotę.

Mao Zedong i walka ideologiczna z perspektywy proletariackiej

Charakterystyczna cecha, najważniejszy wątek łączący wszystkie pisma i przemówienia Mao Zedonga to jego niezachwiana walka ideologiczna przeciwko wszystkim niemarksistowskim poglądom i teoriom. Podstawa myślenia Mao zakłada, że prawdziwe idee mogą przetrwać wyłącznie poprzez walkę ideologiczną.

Opowiadamy się za aktywną walką ideologiczną, stanowi ona bowiem oręż, za pomocą którego osiąga się jedność w partii i w innych rewolucyjnych organizacjach w interesie walki. Każdy komunista, każdy rewolucjonista powinien posługiwać się tym orężem.²

Światopogląd burżuazyjny, naturalnie, najbardziej rozwinięty jest w społeczeństwie burżuazyjnym, narzucając się klasie robotniczej i masom pracującym. Walka ideologiczna to podstawowa metoda Mao Zedonga na nasycenie światopoglądu proletariuszy strategią i taktyką, konkretną analizą warunków materialnych i debatą wewnątrzpartyjną.

Kluczowym problemem poprawnej walki ideologicznej jest upewnienie się, że myślenie funkcjonariuszy pozostaje rewolucyjne, inaczej mówiąc, że poziom Marksizmu-Leninizmu kadr zostaje na wysokim poziomie. Jest to ważne, ponieważ kadry muszą rozpowszechniać idee rewolucyjne wśród mas i wzmacniać przewodnictwo ideologiczne. Niekończące się urewolucyjnianie myślenia kadr i systematyczna poprawa metod pracy i procesu przywództwa to niezbędne warunki dla niekończącego się urewolucyjniania mas.³

Trzy podstawowe składniki marksizmu to, jak wiemy: ekonomia polityczna, u której podstawy leży teoria wartości dodatkowej, proletariacka strategia i taktyka i teoria walki klas i proletariacka koncepcja świata w postaci dialektycznego i historycznego materializmu.

Te trzy części składają się na dialektyczną całość, w której w danym czasie ten, czy inny aspekt wychodzi na czoło. Zaniedbywanie lub ignorowanie któregokolwiek z nich nieuchronnie skutkuje niemożnością zrozumienia istoty marksizmu-leninizmu, nie mówiąc już o kreatywnym jego zastosowaniu w walce klas.

Gdy tendencja zaniedbywania walki ideologicznej o światopogląd proletariacki rozwijała się w starym ruchu komunistycznym już przed 1956, Mao Zedong pomógł znów postawić proletariacki światopogląd na jego miejscu w teorii i praktyce rewolucyjnego proletariatu. Powziął leninowską koncepcję kluczowej roli, jaką walka ideologiczna pełni w niektórych warunkach historycznych. O wadze edukacji politycznej i kulturowej Lenin mówił:

Żyjemy w historycznym okresie walki przeciwko światowej burżuazji, która jest o wiele silniejsza od nas. Na tym etapie walki musimy zabezpieczyć rozwój rewolucji i zwalczać burżuazję zarówno wojskowo jak i jeszcze silniej za pomocą naszej ideologii, poprzez edukację, tak aby nawyki, zwyczaje i przekonania nabyte przez klasę pracującą w ciągu wielu dekad walki o wolność polityczną, suma tych nawyków, zwyczajów i przekonań powinna stać się narzędziem do wyzwolenia wszystkich ludzi pracy.⁴

Stalin rozumiał znaczenie walki ideologicznej w teorii, ale w praktyce zaniedbywał zwalczanie nosicieli drobnomieszczańskiego światopoglądu w społeczeństwie socjalistycznym, aparacie państwowym i partii. Był to pierwszy wielki błąd KPZR pod przywództwem Stalina. Drugi wielki błąd stanowiło niezmobilizowanie mas ludowych do walki przeciw zdegenerowanym przedstawicielom biurokracji.

Mao Zedong zbadał błędy Stalina i aby uniknąć popełniania ich, poświęcił szczególną uwagę na światopogląd proletariacki w rozwiązywaniu nowych, skomplikowanych problemów. Dla niego światopogląd proletariacki zawsze był «teleskopem i mikroskopem» w obserwacji najsubtelniejszych śladów rozwoju ludzkiego społeczeństwa i myśli i opierania na nich swoich wniosków. Im bardziej skomplikowane problemy muszą zostać rozwiązane, tym większa potrzeba zrozumienia proletariackiego światopoglądu i opanowania jego teorii, praktyki i metody.

Metoda naukowa Mao Zedonga

Cały bieg świata natury, społeczeństwa i ludzkiej myśli to niekończący się proces dialektyczny. Zatem poza konkretnymi, pojedynczymi manifestacjami obiektywnej rzeczywistości, które możemy bezpośrednio obserwować za pomocą naszych zmysłów, jedynym sposobem na dojście do istoty rzeczywistości jest zastosowanie metody dialektyczno-materialistycznej. Mao Zedong zapewnił nam mistrzowskie objaśnienie:

Do pełnego odzwierciedlenia istoty rzeczy, do odzwierciedlenia wewnętrznych prawidłowości niezbędne jest zbudowanie systemu pojęć i tez teoretycznych, przetworzenie – za pomocą myślenia – bogatych danych postrzeżenia zmysłowego, przetworzenie polegające na odrzuceniu plew i wybraniu ziarna, na usunięciu tego, co fałszywe, a zachowaniu tego co prawdziwe, na przejściu od jednej strony zjawiska do drugiej, od tego, co zewnętrzne, do tego, co wewnętrzne – do zbudowania tego systemu pojęć i tez teoretycznych konieczny jest skok od poznania zmysłowego do poznania racjonalnego. Wskutek tego przetworzenia wiedza nasza nie stanie się mniej pełna, mniej wiarygodna. Przeciwnie, wszystko to, co stanowi naukowo przetworzony produkt procesu poznania przebiegającego na bazie praktyki, jest, jak mówi Lenin, jeszcze głębsze, wierniejsze, jeszcze pełniej odzwierciedla istniejący obiektywnie świat.⁵

Kiedy MLPD (Marksistowsko-Leninowska Partia Niemiec) przeprowadziła analizę wyborów do Senatu Hamburga we wrześniu 1993, najważniejsze było nie przeceniać znaczenia ich wyników jako miary świadomości mas, ponieważ burżuazyjne wybory w okresie kapitalizmu państwowo-monopolistycznego nie stanowią nic więcej niż tylko względny jej wskaźnik. W tak zwanej «walecznej demokracji» Republiki Federalnej Niemiec, wybory rządzone są przede wszystkim systemem, który już na poziomie prawa podkłada rewolucyjnym partiom kłody pod nogi. Kolejny czynnik to pełna kontrola partyjnego monopolu nad nowoczesnymi środkami masowego przekazu, które decydują o wyniku kampanii wyborczych nawet w 95%. W końcu, ciasne ograniczenia burżuazyjnego parlamentu i ograniczone możliwości samowyrazu czynią odczucia mas niemożliwymi do odzwierciedlenia, zwłaszcza gdy odczucia te skierowane są przeciwko dyktaturze monopoli i ich partii politycznych.

Znów, na demonstracjach i podczas strajków, w najróżniejszych formach masowego sprzeciwu i protestu, niektóre formy wyrazu są ważniejsze niż rezultaty jakichkolwiek kampanii i wyniki wyborów.

Wyniki wyborów zapewniają nam więc tylko powierzchowną wiedzę, nie prawdziwy obraz rozwoju świadomości mas. Tylko wszechstronna analiza rozwoju świadomości mas, aspektów pozytywnych i negatywnych, oczywistych i ukrytych, podstawowych i konkretnych, teoretycznych i praktycznych, postępowych i reakcyjnych, obiektywnych i subiektywnych może pozwolić nam dogłębnie poznać nastroje mas i poznać ich zmiany, które, po długim okresie względnego spokoju w walce klas, zaczynają przyspieszać swój rozwój.

Proces przejścia z poznania zmysłowego do racjonalnej analizy za pomocą metody dialektyczno-materialistycznej odzwierciedla obiektywne byty i procesy «głębiej, prawdziwiej, pełniej».

W praktyce rewolucyjnej na względnie znajome pytania można zwykle odpowiedzieć korzystając z bogatego doświadczenia praktycznego, konwencjonalnymi metodami. Pytania, które pojawiają się wraz z nowymi zjawiskami i fundamentalnymi zmianami w sytuacji wymagają jednak wzniesienia sposobu myślenia na poziom nowej rzeczywistości poprzez metodę dialektyczno-materialistyczną. Mao Zedong mówił, że:

Jeżeli chodzi o ruch społeczny to przywódcy prawdziwie rewolucyjni powinni nie tylko umieć prostować błędy w swoich ideach, teoriach, planach i projektach, jak o tym wspominaliśmy wyżej, lecz również podczas przechodzenia określonego obiektywnego procesu z jednego szczebla rozwoju na inny powinni umieć sami wraz ze wszystkimi uczestnikami rewolucji włączyć się do tego przejścia w swym własnym subiektywnym poznaniu, to jest dążyć do tego, by wysuwane nowe zadania rewolucyjne i nowe plany pracy odpowiadały nowym zmianom w tej sytuacji.⁶

Jest to tym bardziej prawdziwe, kiedy ma się do czynienia z wrzawą rewolucji.

W okresie rewolucyjnym sytuacja zmienia się bardzo szybko, toteż jeżeli poznanie rewolucjonistów nie będzie nadążało za tymi zmianami, nie będą mogli doprowadzić rewolucji do zwycięskiego końca⁷

W takich sytuacjach dogmatyzm jest wyjątkowo niebezpieczny, ponieważ zwykle brakuje mu elastyczności wymaganej do dostrzeżenia nowych rewolucyjnych zadań w każdym momencie walki klasowej. Wielu towarzyszy z MLPD, na przykład nie było w stanie pojąć, że dzisiaj, gdy ruch drobnomieszczański jest w kryzysie, kiedy budzący się ruch robotniczy stał się dominującą siłą w masowym ruchu społecznym i proletariacki charakter partii nie jest zagrożony, błędne jest podkreślanie różnic pomiędzy partią a ruchem drobnomieszczańskich intelektualistów, ich działań i organizacji. Zamiast tego przyszedł czas na uczynienie przygotowań do sojuszu z siłami drobnomieszczańskimi i stania się prawdziwą partią masową. Ci towarzysze nie zrozumieli nowej sytuacji i dogmatycznie trzymali się zadań postawionych w latach 70. Wtedy głównym zagrożeniem dla młodego ruchu robotniczego i odbudowy partii rewolucyjnej był destrukcyjny efekt dominacji partii przez drobnomieszczańskich intelektualistów.

Mao Zedong krytykował metody dogmatyków:

Nasi dogmatycy – to leniuchy, odrzucają oni wszelką żmudną pracę badawczą nad konkretnymi rzeczami, rozpatrują ogólne prawdy jako coś co spadło z nieba, przekształcają je w coś niepojętego, w czysto abstrakcyjne formuły, zupełnie negują i odwracają do góry nogami normalną kolejność poznawania prawdy przez ludzi. Nie rozumieją oni także wzajemnego związku dwóch etapów poznania: od tego, co specyficzne, do tego, co ogólne, i od tego co ogólne, do tego, co specyficzne. Nie rozumieją oni zupełnie marksistowskiej teorii poznania.⁸

Każdy rewolucjonista musi przyjąć proletariacki sposób myślenia

Rdzeniem światopoglądu proletariackiego jest proletariacki sposób myślenia, dialektyczna metoda połączenia teorii Marksizmu-Leninizmu z konkretną praktyką walki klas.

Pragnieniem Mao Zedonga było aby wiodące kadry nie tylko przyjęły rdzeń proletariackiego światopoglądu, ale także aby proletariacki sposób pracy i myślenia występowały we wszystkich działaniach partii. W nauczaniu metody dialektyczno-materialistycznej, podkreślał walkę ideologiczną prowadzoną przez wszystkie kadry i członków partii. Idea ta zawiera się w dwóch głównych pracach filozoficznych Mao Zedonga «W sprawie praktyki» i «W sprawie sprzeczności», napisanych wcześnie, bo w 1937. Te prace stanowią wyjątkowy podręcznik opanowywania metody dialektyczno-materialistycznej podczas nauki teorii marksistowsko-leninowskiej i zamiany jej w konkretną praktykę walki klasowej. Stanowią też ogólne wskazówki dla rozwoju kadr i wymaganych wobec nich umiejętności i wartości.

Żeby stać się partią masową, MLPD musi w przyszłości rozwinąć tysiące kadr, które:

• będą w stanie pojąć istotę marksizmu-leninizmu i linii ideologicznej i politycznej MLPD;
• będą posiadać umiejętność niezależnego zastosowania metody dialektyczno-materialistycznej do dowolnego problemu – jest to potrzebne, aby mogły wykształcić w sobie zmysł polityczny potrzebny przy wykonywaniu danych funkcji i wypełnianiu zadań na wysokim poziomie;
• będą dalekowzroczne politycznie aby nie tylko móc dogłębnie analizować problemy ale również przewidywać przyszły rozwój i wyciągać odpowiednie wnioski;
• będą wystarczająco zahartowane i niewzruszenie wytrzymywać będą trudności, muszą być gotowymi poświęcić się dla budowania partii, walki klas;
• będą pozostawać w bliskim kontakcie z masami, będą wiedzieć jak masy myślą, czują i zachowują się, wolne będą od samolubności i pragnienia uznania, dumy i arogancji, letargu i pasywności, sztywności i sekciarstwa.

Literatura i sztuka w edukacji mas

Podnoszenie ogólnego standardu kulturowego w kraju półkolonialnym i półfeudalnym takim jak Chiny, gdzie analfabetyzm był powszechny, było szczególnie ważne: bez podniesienia poziomu kultury nie może zajść skuteczna rewolucyjna walka wyzwoleńcza. Literatura i sztuka musi zatem służyć interesowi klasowemu proletariatu. W «Przemówieniu na naradzie w Jenanie poświęconej zagadnieniom kultury i sztuki» Mao mówił:

W świecie współczesnym wszelka kultura, a więc literatura i sztuka jest bez wyjątku przynależna do określonej klasy i określonej linii politycznej. Sztuka dla sztuki, sztuka ponadklasowa, sztuka równoległa wobec polityki albo niezależna od niej, w rzeczywistości nie istnieje. Proletariacka literatura i sztuka jest częścią całej rewolucyjnej sprawy proletariatu, jest ona, jak powiedział Lenin, «kółkiem i śrubką» ogólnego mechanizmu rewolucji⁹

Zastanówmy się nad pierwszym zagadnieniem. W świecie współczesnym wszystkie formy kultury, sztuki i literatury są związane z określonymi klasami społecznymi, z określonymi partiami, podlegają zatem określonym politycznym kierunkom. Sztuka dla sztuki, sztuka ponadklasowa i ponadpartyjna, przebiegająca obok polityki albo od niej niezależna, po prostu nie istnieje. W społeczeństwie klasowym, w którym klasy i partie ścierają się ze sobą, sztuka musi być podporządkowana interesom klasowym i interesom partyjnym, musi być podporządkowana politycznym wymaganiom tej klasy i partii, która w okresie rewolucji ma spełnić rewolucyjne zadanie.

Odstąpienie od tej zasady oznaczałoby działanie wbrew elementarnym potrzebom mas ludowych. Literatura i sztuka proletariatu są częścią składową dzieła rewolucyjnego, tym, co Lenin nazwał «śrubami w maszynie». Słowa te określają jasno zadania literatury i sztuki partyjnej. Przeciwstawienie się temu poglądowi prowadzi do dualizmu, który reprezentował Trocki: «W polityce — marksizm, w sztuce — kapitalizm.»¹⁰

By pomóc masom dogłębnie przyjąć światopogląd proletariacki, Mao Zedong niestrudzenie walczył aby kultura proletariacka dosięgnęła szerokich mas. Dotyczy to również oczywiście decydującego aspektu kultury i ideologii proletariackiej.

Wobec tego, że nasza literatura i sztuka są przeznaczone dla robotników, chłopów i żołnierzy, przeto mówiąc o rozszerzeniu zakresu naszego oddziaływania, myślimy o wciągnięciu jak najszerszych rzesz robotników, chłopów i żołnierzy w orbitę życia kulturalnego, a mówiąc o podnoszeniu poziomu, myślimy o podniesieniu ich poziomu intelektualnego. Z kolei musimy sobie zadać pytanie: co mamy rozpowszechniać wśród nich? Czy mają to być wytwory społeczeństwa feudalnego, czy dzieła klasy kapitalistycznej? Czy może utwory drobnomieszczańskie? Nie. Tylko to, co dotyczy robotników, chłopów i żołnierzy, jest dla nas istotne. Ale by wypełnić zadania wychowawcy mas, trzeba najpierw samemu uczyć się od nich. Tu znajdziemy odpowiedź na pytanie, czy należy podnosić poziom intelektualny. Wszelkie podnoszenie poziomu musi posiadać swój punkt wyjścia. Jeżeli chcemy podnieść wiadro wody, podnosimy je z ziemi, nie z powietrza. Na jakiej więc płaszczyźnie mamy rozpatrywać zagadnienie podniesienia poziomu kulturalnego mas? Czy za punkt wyjścia przyjmiemy poziom kultury feudalnej? kapitalistycznej? czy może poziom kultury drobnomieszczańskiej? Nie, żaden z nich. Punktem wyjścia może być dla nas jedynie dotychczasowy rozwój kulturalny robotników, chłopów i żołnierzy. Nie będziemy również podnosić mas do poziomu feudałów, kapitalistów lub drobnomieszczaństwa, lecz będziemy tworzyć własną kulturę, kulturę robotników, chłopów i żołnierzy. Dlatego też naszym pierwszym zadaniem jest pójść na naukę do robotników, chłopów i żołnierzy, aby pojąć prawdziwy sens naszych zadań kulturalnych, polegających jednocześnie na upowszechnieniu kultury i na podniesieniu jej poziomu, z zachowaniem właściwej proporcji pomiędzy tymi dwoma zadaniami.¹¹

Literatura i sztuka są formami walki ideologicznej. Są podstawowymi metodami na rzecz głębokiego zakorzenienia proletariackiego sposobu myślenia wśród mas.

Walka Mao Zedonga przeciwko myśleniu burżuazyjnemu i drobnomieszczańskiemu wewnątrz partii

Aby solidnie zabezpieczyć proletariacki sposób myślenia i pracy wewnątrz partii, Mao Zedong prowadził nasiloną walkę przeciwko wszelkim przejawom drobnomieszczańskiego i burżuazyjnego sposobu myślenia i pracy wewnątrz partii. Aby stworzyć odpowiednią atmosferę musiał walczyć przeciw liberalizmowi, głównej tendencji drobnomieszczaństwa.

Liberalizm zaś odrzuca walkę ideologiczną i stoi na stanowisku pokoju sprzecznego z wszelkimi zasadami. Rodzi to zgniły, filisterski styl pracy, który doprowadza poszczególne ogniwa, poszczególnych członków partii i innych rewolucyjnych organizacji do politycznego gnicia¹²

Dwadzieścia lat później, w Związku Radzieckim pod władzą Chruszczowa, udowodniono, że zaniedbywanie walki ideologicznej przynosi nie tylko degenerację polityczną pojedynczych członków i komórek partii, ale także degenerację całej partii i zniszczenie socjalizmu.

Mao Zedong podaje jedenaście głównych przejawów liberalizmu:

1. Odrzucenie krytyki i samokrytyki
2. Nieodpowiedzialne «gadanie za plecami»
3. Oportunistyczne trzymanie się z dala od niedotyczących cię bezpośrednio spraw
4. Stawianie swojego osobistego zdania na pierwszym miejscu
5. Stosowanie ataków osobistych zamiast skupiania się na argumencie przeciwnika
6. Niestawanie w opozycji wobec niesłusznych opinii i tolerowanie ich
7. Zakładanie, że każdy obywatel ma poglądy marksistowsko-leninowskie
8. Obojętność wobec szkód wyrządzanych wobec interesów mas
9. Niepoważne podejście do pracy, praca bez planu
10. Chełpienie się swoimi zasługami, niepoprawianie swoich niedociągnięć
11. Nieprzyznawanie się do błędów

Mao Zedong udowodnił, że liberalizm osłabia szeregi partii i powstrzymuje postęp. Przede wszystkim liberalizm izoluje partię od mas.

Liberalizm w kolektywie rewolucjonistów jet niezmiernie szkodliwy, jest on swego rodzaju czynnikiem rozkładowym, powoduje rozpad jedności, osłabienie spójności, bierność w pracy, zamęt ideowy. Liberalizm doprowadza do tego, że szeregi rewolucyjne zatracają silną organizację i dyscyplinę, zatracają możność prowadzenia politycznej linii konsekwentnie i do końca oraz że organizacja partyjna odrywa się od mas, którymi kieruje. Jest to szczególnie szkodliwa tendencja¹³

Z drugiej strony, oznacza to, że walka ideologiczna, niestrudzone przekonywanie, jest decydującym czynnikiem dla zagwarantowania coraz głębszych więzi pomiędzy partią a masami. Walka ideologiczna o poznanie co masy myślą, czują i robią to esencja systematycznej i dokładnej pracy partii u podstaw, metoda stania się partią mas. Liberalizm oznacza pozbycie się walki ideologicznej, jest zatem przeszkodą dla stania się partią mas. Mao Zedong podkreśla socjoekonomiczne korzenie każdej idei:

W społeczeństwie klasowym każdy człowiek znajduje się w określonej sytuacji klasowej, toteż nie ma takiej ideologii, która by nie nosiła piętna klasowego¹⁴

Liberalizm jest przejawem drobnomieszczańskiego sposobu myślenia.

Źródła liberalizmu kryją się w chciwej, egoistycznej naturze drobnej burżuazji, która osobiste interesy stawia na pierwszym planie, a interesy rewolucji odsuwa na drugi plan. Stąd to rodzi się liberalizm w ideologii, w polityce i w kwestiach organizacyjnych¹⁵

W nieustannej walce o rozpowszechnienie proletariackiego sposobu myślenia i pracy, Mao Zedong zwrócił uwagę na cały szereg kolejnych objawów myślenia drobnomieszczańskiego, takich jak: dogmatyzm, trzymanie się szablonowych schematów, obłuda i samozadowolenie, wiedza książkowa, pasywność, niedbałość, przekupność, szukanie uznania, brak zasad, brak elastyczności, wyniosłość, elitaryzm, mentalność weterańska, sekciarstwo, brak dyscypliny, subiektywny styl pracy, próżność, arogancja, empiryzm, ultrademokracja lub ultracentralizm, fanatyzm, pogarda dla mas, formalizm, biurokratyzm, ekstrawaganckie pochwały, egoizm, itp. Dla wszystkich tych okazów myślenia drobnomieszczańskiego wspólny jest rozbrat pomiędzy marksistowsko-leninowską teorią i rewolucyjną praktyką. Istotą myślenia drobnomieszczańskiego jest metoda metafizyczna, oddzielenie teorii od praktyki.

Przejawy myślenia drobnomieszczańskiego odzwierciedlają charakter społeczny tej klasy. Przez użycie terminu «drobnomieszczaństwo» nie chcemy poniżać towarzyszy pochodzących z tej klasy, używamy go jako kategorii naukowej, aby właściwie prowadzić walkę klasową.

Mówiąc ogólnie, drobnomieszczaństwo w społeczeństwie kapitalistycznym, zwłaszcza w erze kapitalizmu państwowo-monopolistycznego, nie stanowi jednolitej klasy ani warstwy. Zawiera w sobie samozatrudnionych drobnych producentów, samozatrudnioną inteligencję, inteligencję pracującą, urzędników państwowych, małych i średnich chłopów, itp. Łączy ich niezdecydowanie. Drobnomieszczaństwo w kapitalizmie Marks opisywał następująco:

W zaawansowanym społeczeństwie, drobnomieszczanin musi stać się, ze względu na własną pozycję, z jednej strony socjalistą, z drugiej ekonomistą. Znaczy to, że oszołomiony jest on przepychem wielkiej burżuazji ale ma sympatię wobec cierpień ludu. Drobnomieszczanin tego typu wychwala sprzeczność, ponieważ sprzeczność jest podstawą jego egzystencji. Sam jest niczym niż społeczną sprzecznością w działaniu. Musi tłumaczyć teorią swoją praktykę.¹⁶

Obiektywna ocena roli drobnomieszczańskiej inteligencji, po której najbardziej można się spodziewać przełożenia swoich drobnomieszczańskich poglądów na język teorii jest najważniejszym elementem walki ideologicznej wewnątrz partii. Z tego powodu, ważne jest aby każdy ruch rewolucyjny szczególnie wystrzegał się drobnomieszczańskiej inteligencji. Słowami Lenina:

Nikt nie zaprzeczy, że inteligencja, jako wyjątkowa warstwa nowoczesnego społeczeństwa kapitalistycznego, charakteryzuje się głównie indywidualizmem i brakiem dyscypliny i organizacji. To właśnie jest podstawowa cecha, która odróżnia tę warstwę od proletariatu, jest to jeden z powodów niestabilności i ślamazarności intelektualistów, którą często odczuwa proletariat. Cecha ta jest ściśle związana z ich stylem życia, ich sposobem zarabiania, który charakteryzuje w wielu aspektach drobnomieszczański tryb życia.¹⁷

Prawo walki dwuliniowej Mao Zedonga

Jeśli w partii nie ma sprzeczności i walki poglądów, w której toku następuje przezwyciężenie sprzeczności, życie partii ustaje¹⁸

Sprzeczności wewnątrz partii to odbicie walki klasowej w społeczeństwie. Zatem powstawanie ideologicznych i politycznych sprzeczności na łonie partii jest obiektywnym prawem.

Prawo sprzeczności właściwe rzeczom, zjawiskom, czyli prawo jedności przeciwieństw, jest podstawowym prawem dialektyki materialistycznej.¹⁹

Prawo sprzeczności stosuje się także do partii i dyskusji wewnątrzpartyjnej.

Pogląd, że sprzeczności wewnątrz partii nie mogą mieć miejsca, pogląd sprzeczny z poglądami Marksa i Lenina, rozpowszechnił się w wielu starych partiach komunistycznych przed 1956 i w Albańskiej Partii Pracy pod Enverem Hodżą. Doprowadziło to do przekonania, że niepoprawne opinie i poglądy nie mogły brać się z wnętrza partii, a musiały zostać przyniesione z zewnątrz.

Ten metafizyczny pogląd nie doszukuje się przyczyn sprzeczności wewnątrz partii w walce klasowej i jej odbiciu w ludzkich umysłach, ale w niemarksistowskiej wizji zewnętrznego wpływu na partię poprzez wrogich agentów. Oczywiście, następują próby zewnętrznego wywarcia wpływu na partię, ale to wewnętrzne sprzeczności w partii są decydującym czynnikiem w jej rozwoju.

Enver Hodża, w swojej książce «Imperializm i rewolucja» polemizował z Mao Zedongiem:

Sam Mao Zedong głosił potrzebę istnienia «dwóch linii» wewnątrz partii. Według niego, istnienie i walka pomiędzy tymi dwoma liniami jest czymś naturalnym, przejawem jedności przeciwieństw, jest elastyczną polityką, która jednoczy zarówno wierność zasadom jak i kompromis.²⁰

KABD, organizacja poprzedzająca MLPD odpowiedziała w lipcu 1980:

Walka dwuliniowa to obiektywne prawo wynikające z rozwoju sprzeczności wewnątrz partii. Nawet jeżeli Hodża mu przeczy, będzie ono wywierało swój wpływ na partię (także Albańską Partię Pracy). Mentalność drobnomieszczańska wyłania się spontanicznie raz po raz i nie dotyczy tylko ludzi o drobnomieszczańskim pochodzeniu. O ile nie mają silnej świadomości socjalistycznej, proletariusze również mogą znaleźć się pod jej wpływem ze względu na wewnętrzne wpływy i zmiany, wzmacniane przez zewnętrzny wpływ ideologii burżuazyjnej. Najbardziej narażeni są biurokraci, którzy skłaniają się ku mentalności drobnomieszczańskiej ze względu na swój wyższy poziom życia i władzę, którą posiadają.

Ci członkowie i urzędnicy partii, u których dominuje mentalność drobnomieszczańska, prędzej czy później wejdą w konflikt z proletariacką linią partii. Na początku są to sprzeczności wewnątrz ludu, które, jeżeli nie zostaną rozwiązane, mogą przerodzić się w sprzeczności antagonistyczne. Te sprzeczności ukazują się w walce dwuliniowej. Linia drobnomieszczańska pragnie podkopać linię proletariacką i zmienić partię w partię rewizjonistyczną. Należy temu zapobiec poprzez ciągłą walkę na rzecz linii proletariackiej.

Powstanie walki dwuliniowej na podstawie sprzeczności wewnątrz partii jest więc procesem nieuniknionym. Obiektywną przyczyną tego procesu jest istnienie klas, sprzeczności klasowych i walki klasowej w socjalizmie. Hodża przeczy temu obiektywnemu prawu sugerując, że Mao Zedong stoi za ciągłym istnieniem dwóch linii wewnątrz partii. Ale on sam nie jest w stanie powstrzymać rezultatów działania tego prawa w Albanii i APP.²¹

Poprzez atak na Myśl Mao Zedonga, APP odebrała sobie szansę na przetrwanie ataków ideologii burżuazyjnej i drobnomieszczańskiej, która ostatecznie spowodowała jej upadek.

Komitet Centralny MLPD przed Czwartym Kongresem Partii w 1991, pierwotnie odrzucał zjednoczenie Niemiec, ponieważ prowadziło ono do aneksji Niemiec Wschodnich przez monopole zachodnioniemieckie. Ta pozycja, choć zgodna z rewizjonistami lub z «Niezależną Lewicą», miała zupełnie inne podstawy. Subiektywnie, odrzuciliśmy pozycję rewizjonistów broniących NRD jako «realnego socjalizmu», odrzuciliśmy też drobnomieszczański slogan «Niezależnych», «Nigdy więcej, Niemcy!». Obiektywnie jednak nasza pozycja niewiele różniła się od rewizjonistów i «ultralewicowców». Odrzucając zjednoczenie zignorowaliśmy zrozumiałą chęć ludności Niemiec aby przezwyciężyć nienaturalny podział narodu niemieckiego i obiektywnie stanęliśmy przeciwko demokratycznemu ruchowi masowemu wewnątrz NRD. Był to fundamentalny błąd, którego powody tkwiły wewnątrz samej partii.

Zasadnicza przyczyna rozwoju rzeczy znajduje się nie poza nimi, lecz tkwi w nich, w sprzecznej naturze stanowiącej wewnętrzną właściwość samych rzeczy²²

Błąd miał miejsce ponieważ skupiliśmy się jedynie na niewątpliwie istniejącej chęci monopoli zachodnioniemieckich do poszerzenia swojej siły politycznej i ekonomicznej, a nie wzięliśmy pod uwagę podstawowych interesów mas niemieckich.

Prawdę mówiąc, zjednoczenie Niemiec miało dwojaki charakter: ze strony monopoli zachodnioniemieckich była to aneksja; ze strony mas, reunifikacja. Pomimo że miała ona miejsce na warunkach kapitalizmu, była ona przede wszystkim postępowym wynikiem demokratycznego oporu ludowego przeciwko biurokratyczno-kapitalistycznemu reżimowi Honeckera, który to opór powinien być popierany przez marksistów w każdych warunkach. Głównym zadaniem marksistów było pokonanie podziału niemieckiej klasy robotniczej na Wschodzie i Zachodzie i zbudowanie partii całych Niemiec.

Błąd Komitetu Centralnego polegał na błędnej analizie i pogwałceniu linii mas. To dzięki tym błędom wpływy sekciarskie i rewizjonistyczne wyrastające ze spontanicznego ruchu mogły działać w partii.

Mao Zedong mówił na ten temat:

Czy dialektyka materialistyczna wyklucza działanie przyczyn zewnętrznych? Nie, nie wyklucza. Dialektyka materialistyczna uważa, że przyczyny zewnętrzne są warunkiem przemian, a przyczyny wewnętrzne – podstawą przemian, przy czym zewnętrzne przyczyny działają poprzez wewnętrzne.²³

Błędna teoria «agentów» często prowadziła do mechanicznego rozwiązywania sprzeczności w wielu starych partiach komunistycznych i nierzadko do stosowania nieuzasadnionych i szkodliwych metod przymusu. Teoria walki dwuliniowej Mao Zedonga i podkreślanie walki ideologicznej jest podstawą budowania rewolucyjnej partii proletariackiej.

Destrukcyjny efekt myślenia drobnomieszczańskiego w budowaniu partii

Odbudowa partii marksistowsko-leninowskich w Europie pod koniec lat sześćdziesiątych i na początku lat siedemdziesiątych miała miejsce w okresie, w którym ruch społeczny był zdominowany przez drobnomieszczański ruch studencki. Z kilkoma wyjątkami, klasa robotnicza poddawała się atakom kapitału monopolistycznego bez walki. Walka klas odchodziła w niepamięć. Reformizm dominował myślenie robotników. Ich wola walki została stłumiona przez politykę ustępstw stosowaną przez monopolistów przez lata.

Przyciągnięci przez sukces Wielkiej Proletariackiej Rewolucji Kulturalnej i krytykę nowoczesnego rewizjonizmu, sukcesy ludu Indochin w walce wyzwoleńczej przeciwko amerykańskiemu imperializmowi, dziesiątki tysięcy drobnomieszczańskich studentów skłoniły się ku marksizmowi-leninizmowi. W niemal wszystkich państwach Europy Zachodniej powstawały partie marksistowsko-leninowskie i organizacje odwołujące się do marksizmu-leninizmu i Myśli Mao Zedonga jako wzorców. Jednakże nie wszyscy, którzy odwoływali się do marksizmu-leninizmu i Myśli Mao Zedonga zrozumieli istotę światopoglądu proletariackiego. Organ teoretyczny MLPD, Revolutionärer Weg (Rewolucyjna Droga), komentował:

Aktyw ruchu studenckiego zwrócił się ku klasie robotniczej, mniej lub bardziej studiował marksizm-leninizm i zakładał organizacje marksistowsko-leninowskie. Z ich mentalnością drobnomieszczańską łączyli drobnomieszczański rewolucjonizm, wrogość wobec autorytetów, trockizm i anarchizm z marksizmem-leninizmem i «lewicowym» oportunizmem. Z tego właśnie miszmaszu wyrósł tak zwany ruch marksistowsko-leninowski. Poza walką z rewizjonizmem ważne było również zwalczanie wrogości wobec autorytetów, której trzymało się wielu działaczy związanych z ruchem studenckim.²⁴

Drobnomieszczańskie roszczenie sobie przywództwa, dogmatyzm, schematyzm, eklektyzm, oportunizm i sekciarstwo charakteryzowały drobnomieszczański «marksizm-leninizm» od samego początku. Pod wodzą drobnomieszczańskich studentów zachodziły rozłamy, raz po raz powstawały nowe organizacje, zwykle roszczące sobie bycie jedyną prawdziwą partią «marksistów-leninistów». W samym 1972 w Niemczech było przynajmniej 150 takich grup. Po krótkim rozkwicie w latach siedemdziesiątych, ten drobnomieszczański ruch «marksistowsko-leninowski» rozpadł się na początku lat osiemdziesiątych.

Przywódcy tego ruchu nie uczyli się i nie jednoczyli się z robotnikami, nie byli w stanie nawiązać głębokich więzi z proletariatem i przyjąć proletariackiego sposobu myślenia. Zamiast tego budowali partie i organizacje na swój drobnomieszczański sposób i wypełniając swoje drobnomieszczańskie cele byli skazani na porażkę.

Po upadku spontanicznego ruchu «marksistowsko-leninowskiego» większość z tych drobnomieszczańskich studentów nie była w stanie wyciągnąć prawidłowych wniosków ze swojej porażki. Pokazali swój brak charakteru przez błyskawiczny powrót do społeczeństwa burżuazyjnego, wycofanie się do życia prywatnego lub dołączenie do drobnomieszczańskiej Partii Zielonych, oczywiście nie obywając się bez zaciekłych ataków na marksizm-leninizm i myśl Mao Zedonga jako domniemaną przyczynę ich porażki.

Przywódcy drobnomieszczańskiej studenterii pokazali, że nie są w stanie iść pod prąd. Pomimo mniejszej lub większej znajomości z marksizmem-leninizmem, zachowali swój światopogląd klasowy i nie zaadaptowali światopoglądu proletariackiego. Dlatego winą za swoją porażkę obarczyli uwstecznienie mas pracujących. Ruch robotniczy obwołali martwym i zwrócili się ku swojemu naturalnemu zajęciu – obronie swoich indywidualistycznych, pacyfistycznych, nihilistycznych i negatywistycznych interesów i obaw. Drobnomieszczański sposób myślenia powiódł ich w objęcia likwidatorstwa.

Kiedy objawy likwidatorstwa rozwinęły się w szeregach KABD-u w latach 1975-1976, Willi Dickhut po raz pierwszy podsumował różne cechy i objawy światopoglądu drobnomieszczańskiego, wpływające w tym czasie na ruch robotniczy. Doszedł do wniosku, że tam, gdzie występuje likwidatorstwo, dominuje światopogląd drobnomieszczański.

W walce o zniszczenie i likwidację partii marksistowskiej, rewolucyjnej partii proletariatu, likwidatorzy działają obiektywnie na rzecz kontrrewolucji, obiektywnie stali się agentami burżuazji w obozie klasy robotniczej. Należy oddzielić ich od partii proletariackiej.²⁵

Należy więc w odpowiednim czasie wykrywać objawy myślenia drobnomieszczańskiego. Nieważne czy zachodzą indywidualnie czy kolektywnie, należy je niezwłocznie i zdecydowanie zwalczać za pomocą krytyki i samokrytyki zanim zdominują myślenie kadr. W chwili, gdy myśl drobnomieszczańska przeważy w partii nad myślą proletariacką, nastąpi jej likwidacja.

Willi Dickhut podkreślił dwa czynniki jako materialną podstawę likwidatorstwa. Pierwszy z nich stanowi pojawianie się drobnomieszczańskich warstw pośrednich i ich rozproszenie w szeregach proletariatu. Drugi to zmiana sytuacji czy to w wyniku kryzysu ekonomicznego lub politycznego, czy sytuacji rewolucyjnej.

Revolutionärer Weg podsumowuje główne cechy drobnomieszczańskiego likwidatorstwa, które pojawiły się w 1976: wyniosłość i arogancja, roszczenie sobie przywództwa i karierowiczostwo, indywidualizm i brak dyscypliny, ultrademokratyzm i pełna wolność krytyki, pogarda dla mas, sekciarstwo, dogmatyzm i empiryzm, liberalizm i rewizjonizm.

Z tego powodu niezbędne było wytężenie rewolucyjnej czujności aby obronić i wzmocnić partię.

Podstawą rewolucyjnej czujności jest nic więcej niż tylko krytyczne, rewolucyjne podejście do rzeczywistości, właściwe połączenie krytyki i samokrytyki jako metody poznania naukowego. Aby rozpoznać myślenie drobnomieszczańskie jako główną przyczynę likwidatorstwa w jego rozmaitych aspektach i przejawach i być w stanie zdusić je w zarodku, należy umieć zauważyć wyłonienie się myślenia drobnomieszczańskiego w samym sobie i w innych i być w stanie je wyplenić.²⁶

Revolutionärer Weg zwraca uwagę, że rewolucyjna czujność nie ma nic wspólnego z drobnomieszczańskim sceptycyzmem i nieufnością, które same w sobie są przejawem mentalności drobnomieszczańskiej. Musimy więc również strzec się przed wykształcaniem się nieufności. Wzywamy do rewolucyjnej czujności na podstawie wzajemnego zaufania, czy to wobec szeregowych członków czy kierownictwa. Dialektyczna jedność pomiędzy zaufaniem a rewolucyjną czujnością musi być zawsze zachowana, z jednym aspektem jako wiodącym w danym czasie. Obecnie rewolucyjna czujność musi stać się aspektem wiodącym, ponieważ została nieodpowiedzialnie zaniedbana.²⁷

Konieczność posiadania systemu kontroli

Kwestia systemu myślenia jest tak ważna dla ruchu robotniczego, że należy nieustannie do niej wracać. Mało tego, należy ciągle zadawać sobie pytanie: kto wpływa na kogo?²⁸

Pytanie to ma wielkie znaczenie dla partii rewolucyjnej. Poza oddolną kontrolą za pomocą rewolucyjnej czujności szeregowych członków, kontrola musi być wprowadzana odgórnie przez organizowane przez partię niezależne komisje kontroli.

Likwidacja niezależnych komisji kontroli za czasów Stalina była wynikiem niedocenienia ideologicznej walki o sposób myślenia. Nieuznanie tego przez Mao Zedonga był oczywiście błędem, jak pokazał negatywny kurs KPCh po jego śmierci.

Nieprzypadkowo Lenin sformułował swoje przemyślenia o niezbędności niezależnych komisji kontroli. Pomysł ten nadszedł, gdy przejawy drobnomieszczańskiego biurokratyzmu zaczęły rozwijać się wewnątrz aparatu partyjnego, państwa i gospodarki młodego Związku Radzieckiego.

Nasz Komitet Centralny zmienił się w grupę silnie scentralizowaną i wysoce autorytatywną, ale warunki w których grupa ta pracuje niewspółmierne są do jej autorytetu. Reforma, którą sugeruję powinna pomóc w usunięciu tego defektu, a członkowie Centralnej Komisji Kontroli, których zadaniem będzie uczęszczać na wszystkie zebrania Biura Politycznego w określonej liczbie, będą musieli stanowić zwartą grupę, która nie powinna pozwalać aby jakikolwiek autorytet, czy to Sekretarza Generalnego czy jakiegokolwiek innego członka KC, zabraniał im stawiać pytania, weryfikować dokumenty i ogólnie mówiąc pozostawać poinformowanym o wszystkim i sprawować najściślejszą kontrolę nad poprawnym przebiegiem pracy²⁹

Podczas odbudowy partii po rewizjonistycznej degeneracji KPD (Komunistycznej Partii Niemiec), MLPD ponownie wprowadziło niezależne komisje kontroli. System tych komisji, rozwinięty przez MLPD, jest ważnym wnioskiem wyciągniętym z rewizjonistycznej degeneracji dawnych partii komunistycznych.

Głównym zadaniem tych komisji jest edukowanie organów wiodących i członków na temat pokonywania myślenia drobnomieszczańskiego i wzmacnianie ich myślenia proletariackiego. Jednakże, aby tego dokonać, komisje kontroli muszą mieć możliwość podejmowania daleko idącego postępowania administracyjnego. Kontrola bez tej możliwości, bez «władzy» jest pustym sloganem.

Unikanie postępowań administracyjnych jak tylko się da podczas pracy edukacyjnej nie oznacza, że można się ich zupełnie pozbyć. Sama możliwość ich zastosowania rozszerza zakres edukacji bez uciekania się do nich, częstotliwość ich stosowania zostaje więc zminimalizowana.

Wydajność pracy komisji kontroli zwiększona jest o tyle, o ile system kontroli odgórnej jest wspierany przez kontrolę oddolną. Ponieważ myślenie proletariackie może rozwijać się wyłącznie dzięki przekonywaniu, dobrowolnym zrozumieniu jego konieczności, ostatecznie to kontrolowanie swojej własnej pracy i sposobu myślenia przez kadry decyduje o ich rozwoju. Zadaniem komisji kontroli jest więc edukowanie członków partii i ciał kierowniczych aby zachowywali rewolucyjną czujność wobec samych siebie i innych.

Systematyczna walka o sposób myślenia w partii marksistowsko-leninowskiej gwarantowana jest przez dialektyczną jedność trzech aspektów kontroli: kontroli odgórnej, kontroli oddolnej i samokontroli.

Teoria Williego Dickhuta o walce proletariackiego i drobnomieszczańskiego sposobu myślenia

Opierając się na odkryciu nieuniknionych sprzeczności wewnątrz partii przez Mao Zedonga, Willi Dickhut rozwinął koncepcję «walki między dwoma liniami» jako obiektywnego prawa w rozwoju sprzeczności wewnątrz partii. Wyraża się ona w niekończącej się walce między drobnomieszczańskim, a proletariackim sposobem myślenia w partii. Teoria Williego Dickhuta miała istotny wkład w odbudowę partii marksistowsko-leninowskich po stoczeniu się KPZR i po 1956 partii z nią związanych w rewizjonizm.

Jeżeli chcemy budować partię proletariacką, musimy zawsze obserwować rozwój jej wewnętrznych sprzeczności. Walka wewnątrzpartyjna odzwierciedla walkę klas i wyraża się w walce dwuliniowej. Wynika to z faktu, że każda linia ideologiczna i polityczna przypisana jest do danej klasy. Burżuazja kieruje się linią burżuazyjną, klasa robotnicza linią proletariacką. Linia burżuazyjna zawiera ideologię burżuazji, linia proletariacka – ideologię proletariatu; to jest marksizm-leninizm, Myśl Mao Zedonga.

Ideologia burżuazji przenika klasę robotniczą wieloma kanałami i próbuje wypaczyć ideologię proletariatu. Wyraża się to w istnieniu warstw drobnomieszczaństwa, które wahają się między burżuazją a klasą robotniczą.

Klasę robotniczą i drobnomieszczaństwo łączą tysiące powiązań. Drobnomieszczański sposób myślenia nieustannie oddziałuje na klasę robotniczą. Nie powstrzymuje to jednak partii proletariackiej – awangardy proletariatu.

Im silniejszy wpływ ideologii drobnomieszczańskiej na elementy proletariatu, tym bardziej utrudnia ona przebieg walki klasowej. Im silniej przejawy myśli drobnomieszczańskiej zakorzenią się w partii proletariackiej, tym większy wpływ na polityczną i ideologiczną stałość jej członków, negatywny lub pozytywny.

Tak więc w partii rodzi się walka, przeciąganie liny pomiędzy proletariackim i drobnomieszczańskim sposobem myślenia. Myśl drobnomieszczańska wyraża się w linii ideologicznej i politycznej, która sprzeciwia się linii proletariackiej. Nawiązuje się i zaostrza się walka pomiędzy tymi dwoma liniami.

Linia drobnomieszczańska, która początkowo wydaje się tendencją, póki co sprzecznością wewnątrz ludu, staje się sprzecznością antagonistyczną. Linię proletariacką należy zaciekle bronić przed wpływem linii drobnomieszczańskiej, mającej na celu zniszczenie tej drugiej i zapewnienie sobie zwycięstwa. Zwycięstwo linii drobnomieszczańskiej oznaczałoby zwycięstwo rewizjonizmu i likwidację partii proletariackiej.³⁰

Proletariacki sposób myślenia

Partie i organizacje proletariackie, które chciały wystąpić przeciwko drobnomieszczańskiemu ruchowi «marksistowsko-leninowskiemu», mogły uchronić i rozwijać się tylko przez stanowcze odżegnanie się od niego. Musiały skupić się na przekonaniu do siebie większości klasy robotniczej i cierpliwej reedukacji towarzyszy pochodzenia drobnomieszczańskiego, aby ci przyjęli światopogląd proletariacki, krytycznie przyjęli i kreatywnie stosowali marksizm-leninizm do współczesnych warunków kapitalizmu państwowo-monopolistycznego w Niemczech. Wszystko to było przede wszystkim kwestią rozwinięcia kadr proletariackich dla nowej partii marksistowsko-leninowskiej przez cierpliwą edukację.

Według Karola Marksa:

Nie świadomość ludzi określa ich byt, lecz, przeciwnie, byt społeczny ludzi określa ich świadomość³¹

Proletariacki sposób myślenia ma dwie fazy. Faza pierwsza – spontaniczne myślenie proletariackie wynikające z przynależności do klasy robotniczej, będące wyrazem proletariackiego instynktu klasowego. Faza druga – myśl proletariacka podniesiona do poziomu świadomości socjalistycznej. W fazie pierwszej, myślenie proletariackie jest jeszcze niestabilne i w mniejszym lub większym stopniu ulega wpływom myślenia drobnomieszczańskiego. Dlatego kluczowe jest podniesienie go na wyższy poziom, gdzie pozycja klasowa proletariatu łączy się z socjalizmem naukowym.

Rozwinięty proletariacki sposób myślenia stanowi umiejętność przeprowadzenia dogłębnej i perspektywicznej analizy dowolnego problemu i podjęcia przemyślanego działania na tej podstawie. Taki właśnie jest sposób myślenia kadr partii marksistowsko-leninowskiej. Są one w stanie kreatywnie stosować marksizm-leninizm do konkretnych warunków materialnych, prowadzić masy i uczyć je myśli proletariackiej.

Aby pojąć marksizm-leninizmk trzeba stosować jego metodę; uczenie się z książek, choćby na pamięć, nigdy nie wystarcza. Lenin ostro ocenił tych «książkowych marksistów»:

Nazywają się marksistami ale ich pojęcie marksizmu jest niezmiernie pedantyczne. Zupełnie nie zrozumieli tego, co jest decydujące w marksizmie – jego rewolucyjnej dialektyki³²

W istocie, proletariacki sposób myślenia to metoda naukowa stosowania teorii marksizmu-leninizmu do konkretnej rzeczywistości społeczeństwa, ludzkiej myśli i działań. Jest on więc żywą istotą marksizmu-leninizmu i myśli Mao Zedonga.

W warunkach kapitalizmu państwowo-monopolistycznego nie wystarcza już, jeżeli kiedykolwiek wystarczyło, cytować marksizm-leninizm i myśl Mao Zedonga. Trzeba zagłębić się w proletariacki sposób myślenia, czucia i działania. Postawa wymagana do budowania partii marksistowsko-leninowskiej poszerzyła się, teoria marksizmu-leninizmu już nie wystarcza, partia marksistowsko-leninowska musi działać na podstawie proletariackiego sposobu myślenia. Tylko wtedy partia będzie mogła uniknąć błędów i będzie w stanie przekonać do siebie decydującą większość klasy robotniczej aby obalić imperializm i rozpocząć budowę socjalizmu.

Wszystkie organizacje, które nie podejmą się walki o proletariacki sposób myślenia i przeciwko myśli drobnomieszczańskiej stoczą się w oportunizm i sekciarstwo albo prędzej czy później się rozpadną.

Kwestia sposobu myślenia osiągnęła uniwersalny wymiar społeczny w warunkach kapitalizmu państwowo-monopolistycznego. Zmiany w strukturze klasowej na tym etapie obejmują między innymi rozwinięcie się relatywnie dużej warstwy inteligencji pracującej. Jej górne warstwy sięgają szeregów kapitału monopolistycznego, dolne – klasy pracującej. Dziś nie istnieje już sztywny podział pomiędzy klasą robotnicząm a drobnomieszczańską inteligencją. Zbliżyły się one do siebie w sposobie i warunkach życia. Przykładowo, dzieci z rodzin robotniczych idą na studia i zostają intelektualistami, a dzieci z rodzin drobnomieszczańskich zostają pracownikami fizycznymi lub nisko postawionymi pracownikami umysłowymi. Następują płynne przejścia między jedną klasą a drugą, co ma wpływ na sposób myślenia obydwu klas. Myślenie drobnomieszczańskie wpływa na klasę robotniczą, myślenie proletariackie wpływa na drobną burżuazję. Ta zmiana w strukturze klasowej to decydujący czynnik wpływający na wzrastające znaczenie myślenia drobnomieszczańskiego w obecnej walce klas.

Wraz z powstaniem nowoczesnych środków masowego przekazu, monopolistom udało się wywrzeć bezpośredni wpływ na sposób myślenia, odczuwania i działania klasy pracującej. Skutkiem reformistycznych ustępstw szeroka warstwa robotników była w stanie przez pewien czas żyć na poziomie drobnej burżuazji, co zakorzeniło w niej postawy reformistyczne. Ale nawet gdy klasa robotnicza odrzuca ideologie otwarcie burżuazyjne i imperialistyczne, kapitał monopolistyczny używa środków masowego przekazu i elektronicznej kultury masowej, aby podkopać świadomość klasową robotników, zdeorganizować ich i stępić ich wolę walki, systematycznie rozpowszechniając myślenie drobnomieszczańskie wśród klasy pracującej i młodzieży.

Dlatego też nie istnieje stuprocentowo proletariacki sposób myślenia, nawet wśród najbardziej politycznie uświadomionych kadr partii. Walka między proletariackim i drobnomieszczańskim sposobem myślenia zachodzi niezależnie od naszej woli. Tylko ci, którzy są wystarczająco świadomi mogą uniknąć zagrożenia myśleniem drobnomieszczańskim i wzmacniać w sobie myślenie proletariackie.

Drobnomieszczański sposób myślenia stawia sobie za cel pogodzić światopoglądy proletariacki i burżuazyjny i tym samym stanowi drogę do idei burżuazyjnych i reakcyjnych dla klasy robotniczej.

Jednakże z przebudzeniem świadomości klasowej i przejściem do ofensywy klasy robotniczej, na tle końca reform społecznych, rozpoczął się odwrotny proces. Klasa robotnicza umacnia swoje myślenie proletariackie i krok po kroku pokonuje wpływy drobnomieszczaństwa w ich żądaniach, metodach walki i koncepcjach o panującym systemie. Bez wątpienia, dekady cierpliwej i systematycznej pracy marksistów-leninistów pośród proletariatu przemysłowego przyczyniły się do jego rozwoju.

Jednakże proces pokonywania myślenia drobnomieszczańskiego w ruchu robotniczym nie postępuje w prostej linii, a etapami, przerywany jest potknięciami i niepowodzeniami. Materialną podstawą tego zjawiska jest złożoność relacji klasowych w kapitalizmie państwowo-monopolistycznym i wyraźnie kryzysowy charakter jego rozwoju. Co więcej, patia rewolucyjna nie jest jeszcze w stanie prowadzić szerokich mas pracujących.

Proces przemiany MLPD w partię masową jest więc najważniejszym zadaniem w walce o podniesienie walki klasowej klasy robotniczej w Niemczech na wyższy poziom i zbudowanie proletariackiego sposobu myślenia w szerokich masach ludowych.

Prawidłowe postępowanie ze sprzecznościami wewnątrz ludu według Mao Zedonga

Opierając się na doświadczeniach rewolucji nowodemokratycznej i socjalistycznej, Mao Zedong analizował istnienie dwóch rodzajów sprzeczności w społeczeństwie socjalistycznym: sprzeczności pomiędzy nami, a wrogiem i sprzeczności wewnątrz ludu.

W opublikowanym 14 kwietnia 1964 r. artykule «Stanowisko Komitetu Centralnego Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec (SED) wobec rozłamowej polityki chińskiego przywództwa: Dla wzmocnienia jedności i solidarności komunistycznych partii robotniczych» Ulbricht atakuje analizę Mao Zedonga dotyczącą istnienia klas i sprzeczności klasowych w społeczeństwie socjalistycznym następującymi stwierdzeniami:

Prawem jest wzrost sił pokoju i socjalizmu […], prawem jest wzrost siły partii robotniczych i komunistycznych, ich jedności i solidarności.³³

Mao Zedong całkowicie odrzucał idealistyczną wizję, że socjalizm już jest społeczeństwem bez klas i sprzeczności klasowych.

W filozofii, materializm i idealizm stanowią jedność przeciwieństw i walczą pomiędzy sobą. To samo tyczy się innej pary przeciwieństw: dialektyki i metafizyki. Ktokolwiek porusza temat filozofii, nie może obyć się bez tych dwóch par. Obecnie w Związku Radzieckim nie chcą mieć nic do czynienia z «parami», zajmują się wyłącznie «jednościami», jak gdyby rosły wyłącznie pachnące kwiatym a nie też trujące chwasty, przecząc istnieniu idealizmu, metafizyki w państwie socjalistycznym. Prawdę mówiąc, idealizm, metafizykę, chwasty można znaleźć w każdym kraju. W Związku Radzieckim wiele z tych chwastów przybiera postać pachnących kwiatów, wiele absurdalnych stwierdzeń nazywa się materializmem i socjalistycznym realizmem. Otwarcie uznajemy walkę między materializmem i idealizmem, między dialektyką, a metafizyką, między pachnącymi kwiatami, a trującymi chwastami. Walka ta będzie toczyć się nieprzerwanie i na każdym poziomie rozwoju będzie posuwała się o krok naprzód.³⁴

Materialistyczna analiza istnienia słusznych i niesłusznych poglądów w budownictwie socjalistycznym umożliwiło Chinom Mao Zedonga przeprowadzenie dogłębnej edukacji ideologicznej i politycznej mas. W przeciwieństwie do Chin, w NRD problemy ideologiczne były rozwiązywane przeważnie postępowaniem administracyjnym. Przykładowo, kiedy 17 czerwca 1953 r. wybuchły zamieszki przeciwko biurokratycznemu dekretowi podniesienia norm, przywództwo SED-u nie było w stanie rozróżnić zasadnej krytyki zbiurokratyzowanych, centralistycznych praktyk przywództwa SED-u od faktycznie zachodzącego, kontrrewolucyjnego podżegania. Przywództwo mogło rozwiązać tą sprzeczność za pomocą metody jedności przeciwieństw. Mao Zedong komentował:

Niepokoje należy rozróżniać na kilka kategorii i z każdą odpowiednio postępować. Pierwsza z nich to niepokoje uzasadnione, w ich przypadku powinniśmy przyznać się do popełnionego błędu i go naprawić. Druga z nich to niepokoje nieuzasadnione, które należy powstrzymać. Niepokoje o uzasadnionych przyczynach powinny zachodzić, te nieuzasadnione niczego nie osiągną. Inną jeszcze kategorią są niepokoje częściowo uzasadnione; powinniśmy wtedy zaakceptować to, co zasadne, krytykować to, co bezpodstawne. Nie powinniśmy spieszyć się z używaniem siły i otwieraniem ognia, chyba że zachodzi prawdziwa, szeroka, kontrrewolucyjna rebelia, która wymaga zbrojnego stłumienia.³⁵

Sprzeczności pomiędzy nami, a wrogiem mają charakter antagonistyczny, należy zdecydowanie w nie uderzać. Sprzeczności wewnątrz ludu mają z kolei charakter nieantagonistyczny i należy rozwiązywać je cierpliwą argumentacją i rozważaniem.

Poważne zagrożenie wynikające z rozwiązywania problemów ideologicznych metodami administracyjnymi to możliwość przemiany sprzeczności nieantagonistycznych w antagonistyczne.

Zwykle sprzeczności wewnątrz ludu są nieantagonistyczne. Jeżeli jednak nie zostaną one właściwie rozwiązane, jeżeli uśpimy naszą czujność, może z nich wyrosnąć antagonizm.³⁶

To, co tyczy się sprzeczności w społeczeństwie socjalistycznym ma również znaczenie dla partii marksistowsko-leninowskiej. Dopóki dominuje proletariacki sposób myślenia, sprzeczność pomiędzy nim, a sposobem drobnomieszczańskim jest nieantagonistyczna. W tych warunkach, pokonanie myślenia drobnomieszczańskiego musi zachodzić przez rozważanie, argumentację i zasadną krytykę i samokrytykę.

Wszystkie próby stosowania rozkazów administracyjnych lub środków przymusu w rozwiązywaniu kwestii ideologicznych czy kwestii dobra i zła, są nie tylko nieskuteczne, ale i szkodliwe. Nie możemy znieść religii dekretem czy zmusić ludzim aby w nią nie wierzyli. Nie możemy zmusić ludzi do porzucenia idealizmu, tak samo jak nie możemy zmusić ich do przyjęcia marksizmu. Jedyny sposób na rozwiązywanie kwestii ideologicznych i kontrowersyjnych wśród ludu spraw to metoda demokratyczna, metoda dyskusji, krytyki, przekonywania i edukacji, nie metoda przymusu i represji.³⁷

Jednakże, gdyby drobnomieszczański sposób myślenia poczynił dalsze postępy i stał się dominującym sposobem myślenia, sprzeczności nieantagonistyczne stałyby się antagonistyczne. Niemniej jednak, nawet na tym etapie, nadal należałoby próbować wpłynąć na elementy drobnomieszczańskie przez walkę ideologiczną. Ale jeżeli przedstawiciele myśli drobnomieszczańskiej zamkną swoje umysły na argumenty ideologiczne i polityczne, zaczną łamać dyscyplinę i rozpoczną działania likwidatorskie, łamiąc i niszcząc partię, wtedy należy rozpocząć ostre działania administracyjne.

W przypadku sprzeczności nieantagonistycznych, jedność jest kluczową sprawą. W przypadku sprzeczności antagonistycznych, kluczowy jest podział.³⁸

Kiedy tylko rozróżnienie to zostaje zaniedbane lub zafałszowane, muszą pojawić się błędy.³⁹

Tymi właśnie zasadami Mao Zedong stanowczo zrywa z metodami administracyjnymi i zastraszaniem czasami praktykowanymi w Związku Radzieckim w czasach Stalina. Błędne postępowanie ze sprzecznościami w społeczeństwie socjalistycznym to poważny argument jaki dzisiejsi antykomuniści wytaczają przeciwko Związkowi Radzieckiemu epoki Stalina. Musimy poważnie zastanowić się nad tą krytyką i wyciągnąć z niej naukę.

Prawidłowe postępowanie wobec sprzeczności wewnątrz ludu prowadzone może być wyłącznie metodą krytyki i samokrytyki, podstawową cechą budowania partii proletariackiej. Krytyka i samokrytyka kształtuje kulturę partii rewolucyjnej i uczy jej członków stosowania otwartej, szczerej dyskusji. Co więcej, pozwala członkom partii osiągnąć głębokie poznanie marksizmu-leninizmu i jego kreatywnego zastosowania w praktyce. Jednakże, jeżeli w partii proletariackiej kultura krytyki i samokrytyki jest wybrakowana bądź traci na znaczeniu, życie partii rewolucyjnej zamiera, inicjatywa zaniknie i zniknie atrakcyjność partii dla mas.

Szkodliwe efekty drobnomieszczańskiego sposobu myślenia i podważanie budownictwa socjalistycznego w NRD

Mao Zedong nauczał, że w socjalizmie – etapie przejściowym między kapitalizmem a komunizmem – klasy i walka klas nadal istnieje, a z tego powodu kwestia wygranej jednej bądź drugiej strony rozwiązana zostanie na przestrzeni stuleci. Zatem, nawet jeżeli środki produkcji zostaną uspołecznione, ważna jest kontynuacja rewolucji socjalistycznej nawet poza front ekonomiczny. Tylko wtedy, gdy proletariat zdoła zaistnieć poza sferą ekonomiczną, w sferze ideologicznej i będzie w stanie zdobyć i utwierdzić się w przywództwie politycznym na wszystkich poziomach społeczeństwa socjalistycznego, zbliży się do swego celu – zniesienia klas. Proletariacki, socjalistyczny sposób myślenia musi zastąpić powszechny sposób burżuazyjny i drobnomieszczański.

Główne zagrożenie w tej walce wynika z drobnomieszczańskiego sposobu myślenia, który, poprzez swój wewnętrznie sprzeczny charakter, jest głównym sposobem na który ideologia burżuazyjna przenika myśli i dzieła klasy robotniczej. Jeżeli drobnomieszczański sposób myślenia przeważy w społeczeństwie, będzie znaczyło to koniec socjalizmu i narodziny nowego rodzaju kapitalizmu – kapitalizmu biurokratycznego (tak jak stało się to w Związku Radzieckim, NRD itd.).

Rozwój nowego typu burżuazji w centralnej biurokracji partyjnej, gospodarce i państwie, to jest, przemiana biurokratów ze sługów państwa socjalistycznego w jego burżuazyjnych panów, nie zachodzi od razu. Odbywa się ona w trzech etapach:

1. Etap pierwszy: narodziny biurokracji partyjnej Etap pierwszy przechodzi przez długi proces, całe dekady przeminą dopóki cała pracująca populacja nie weźmie udziału w rządzeniu państwem i specjalna warstwa ekspertów stanie się niepotrzebna. Nowe niebezpieczeństwo następuje, gdy nowe warunki życiowe pracowników administracji negatywnie zaczynają wpływać na ich sposób myślenia, po pewnym czasie ci pracownicy zaczynają izolować się od życia mas i wykształcają w sobie poczucie wyższości i władzy. W NRD przejawiało się to wyraźnie w twardych metodach traktowania kadr. Były sekretarz Centralnej Komisji Kontroli SED-u (krytykując traktowanie członków KPD, którzy byli więzieni lub zmuszeni do emigracji podczas wojny i rządów faszystów) celnie skwitował: Wydziały kadr i ciała kierownicze ważnych organów bezdusznie traktują ludzi. Widzą tylko teczki, widzą pobyt w więzieniu, emigrację; tylko tyle wystarcza, aby odrzucić człowieka. Najgorsze jest to, że żaden urząd nie opiekuje się tymi towarzyszami […] Miesiącami kręcą się bez celu, cierpią niedostatek i popchnięci zostają w ten sposób do współpracy z wrogiem […] Dotychczasowa metoda traktowania ludzi w sposób abstrakcyjny i stereotypowy tworzy niepewność i nie ujawnia wrogich agentów. Nie możemy zapominać, że za każdą teczką stoi człowiek.⁴⁰
2. Etap drugi: drobnomieszczańska degeneracja biurokracji w socjalizmie Wyższy poziom życia i arogancja sprzyjają degeneracji biurokracji, jej przemianie w drobną burżuazję. W czasopiśmie Spartakusbriefe (listy Spartakusa), nielegalnie rozpowszechnianym przez członków KPD w 1967, KPD krytykowało pogoń wyżej postawionych członków SED-u za drobnomieszczańskim stylem życia: Dorośli właśnie członkowie drugiego pokolenia technokratów, «specjaliści», biurokraci i aparatczycy. Okazali się jeszcze gorsi od pierwszego. Przede wszystkim doprowadzili rzeczy do większej perfekcji i pokazują silniejsze cechy nowej klasy. Zwykle obierają oni pozycje kierownicze od razu po szkole i mają jeszcze mniejszy kontakt z ludem, klasą robotniczą i chłopską niż ich poprzednicy. Nie znają solidarności klasowej w duchu proletariackiego internacjonalizmu. Praca fizyczna jest dla nich upokarzająca i nieefektywna. Dla nich liczą się wyłącznie rezultaty produkcji, przewaga taktyczna i polityczna, oczywiście nie wypracowana przez nich.⁴¹ Zlikwidowano rozwój inicjatywy socjalistycznej mas NRD i zastąpiono go drobnomieszczańskim «działaniem dla dobra mas», czyli komandyzmem.
3. Etap trzeci: przeskok z socjalizmu do kapitalizmu biurokratycznego Kiedy żądza władzy zdegenerowanej biurokracji wzrasta, zaczyna ona, tak jak drobnomieszczaństwo, szukać sposobu na awans do pozycji społecznej burżuazji. Ale ponieważ nie istnieje już burżuazyjna klasa rządząca, drobna burżuazja w aparacie partyjnym, państwowym i w ekonomii, uzurpuje sobie władzę i obala dyktaturę proletariatu. Zdegenerowana biurokracja jako całość zawłaszcza sobie środki produkcji i kontroluje je na potrzeby wzbogacania się kosztem mas pracujących. To, co pierwotnie było tylko tendencją, zostaje systemowo kontynuowane i poszerzone. W Niemczech biurokraci z SED–u świadomie oddzielili się od mas na swoich osiedlach, terenach łowieckich i wypoczynkowych. Czerpali ze swojego dostępu do zachodniej waluty, zwłaszcza marki niemieckiej i dóbr luksusowych aby wieść wygodne, filisterskie życie. Zdegenerowana biurokracja zdradza rewolucyjnego ducha marksizmu-leninizmu, zniekształca go w formułki i frazesy i próbuje ukryć swoją nową klasową władzę przed masami pod przykrywką tak zwanego «realnego socjalizmu». Rewizjonizm to ideologiczny fundament kapitalizmu biurokratycznego.

Mao Zedong udowodnił w teorii i praktyce, że degeneracji socjalizmu da się uniknąć. Kreatywnie oceniając doświadczenie Związku Radzieckiego jako pierwszego państwa socjalistycznego, zrozumiał że mobilizacja mas w odpowiednim momencie aby walczyć z biurokracją, metoda, którą pod jego kierunkiem zastosowano podczas Wielkiej Proletariackiej Rewolucji Kulturalnej. Co więcej, potrzeba kilku rewolucji kulturalnych, poprzez ciągłą edukację proletariacką aby osiągnąć ostateczne zwycięstwo nad drobnomieszczańskim sposobem myślenia w biurokracji. Revolutionärer Weg podkreśla, że:

Wielka Proletariacka Rewolucja Kulturalna jest:

1. Najwyższą formą walki klasowej w społeczeństwie socjalistycznym
2. Przebudzeniem i nagłym wzrostem świadomości klasowej wśród mas poprzez krytykę i samokrytykę i przez studiowanie i zastosowanie w praktyce Myśli Mao Zedonga.
3. Konkretną formą sprawowania dyktatury proletariatu w celu zapobieżenia biurokratyzacji partii, rządu i aparatu państwowego (przeciwko zwolennikom restauracji kapitalizmu u władzy)
4. Budowaniem ideologicznej i politycznej zapory przed zagrożeniem restauracji kapitalizmu

Nowocześni rewizjoniści, w ich śmiertelnym strachu przed ujawnieniem ich zdrady socjalizmu, próbowali przedstawić Mao Zedonga jako idealistycznego wizjonera odciętego od rzeczywistości. Radziecki pisarz A. M. Rumiańcew twierdził, że:

Myśl Mao Zedonga jest próbą obalenia rzeczywistości, próbą zbudowania władzy świadomości społecznej nad społecznym bytem a zatem czystym idealizmem. Maoistowska koncepcja przemiany nadbudowy w decydujący aspekt, który zmienia charakter samego zjawiska, służyła jako wygodny argument filozoficzny dla eksperymentów woluntarystycznych⁴²

Sam Mao Zedong najlepiej odpowiadał na zarzuty:

Uznając, że w ogólnym procesie rozwoju historii to, co materialne określa to, co umysłowe i że byt społeczny określa społeczną świadomość, musimy też uznać wpływ umysłu na rzeczy materialne, społecznej świadomości na społeczny byt i nadbudowy na bazę. Nie występuje to przeciwko materializmowi, wręcz przeciwnie, unika mechanicznego materializmu i mocno podtrzymuje materializm dialektyczny.⁴³

Niedoszły marksista-leninista Rumiańcew w swojej wrogiej krytyce Mao Zedonga pozbywa się nie tylko Mao, ale i Marksa i Lenina.

W przeciwieństwie do naszych rewizjonistów, dla Marksa związek między bytem, a świadomością jest zawsze dialektyczny. Poza materialistyczną koncepcją historii, gdzie byt określa świadomość, mówi on też, że «kiedy teoria porywa masy, staje się materialną siłą». Teoria oczywiście musi zgadzać się z obiektywną rzeczywistością. W tym samym dziele Marks podkreśla, «Teoria, zawsze realizowana jest w narodzie tylko o tyle, o ile jest realizacją jego potrzeb»⁴⁴

Bez wątpienia, raz po raz, Lenin również podkreślał wagę świadomości socjalistycznej dla mobilizacji milionowych mas. Na Ósmym Wszechrosyjskim Kongresie Rad nazwał ją «jednym z najważniejszych, a zarazem najprostszych i zrozumiałych przykazań marksizmu»⁴⁵.

Im większa skala wydarzeń historycznych, tym większa liczba ludzi w nich uczestniczących i przeciwnie, im głębszą zmianę chcemy zaprowadzić, tym bardziej musimy obudzić zainteresowanie i inteligentne podejście do niej i przekonać więcej milionów i dziesiątek milionów ludzi, że jest konieczna⁴⁶

Odwrotnie, idea nowoczesnych rewizjonistów głosi, że można zmusić masy do rozwiązania problemów społeczeństwa przez biurokratyczne dekrety, nadzór i materialne zachęty.

Rozpad Związku Radzieckiego i NRD jest materialistyczną odpowiedzią na rewizjonistyczne wypaczenia socjalizmu i odrzucenie przez nich decydującego znaczenia świadomości mas dla postępu społecznego. Nauczanie Mao Zedonga o budownictwie socjalistycznym, podsumowane następującymi słowami, okazało się właściwe:

Krótko mówiąc, dobrym osiągnięciem pracy ideologicznej jest ujawnienie siły istoty ludzkiej w społeczeństwie socjalistycznym. Władza systemu socjalistycznego polega przecież właśnie na jej podstawie i na entuzjazmie szerokich mas dla socjalizmu. Jeżeli będziemy w stanie w pełni spożytkować energię ludzi i entuzjazm mas dla socjalizmu to podstawy naszej rewolucji i budownictwa socjalistycznego pozostaną niepokonane.⁴⁷

Nowa fala walki o prawdziwy socjalizm wymaga zaakceptowania przez klasę robotniczą lekcji, które przyniosło historyczne doświadczenie zniszczenia socjalizmu i bankructwa kapitalizmu biurokratycznego. Klasa robotnicza musi zrozumieć jak odróżniać prawdziwy socjalizm od fałszywego i szczerych komunistów od oszustów. Naukowym kryterium nie jest wypełniona formułkami «socjalistyczna» wiedza książkowa, a jedynie proletariacki sposób myślenia. Marksiści-leniniści muszą kierować się nim w swoich działaniach. Tylko wtedy będą w stanie przyczynić się do uczynienia proletariackiego sposobu myślenia myślą przewodnią mas, która pokonuje wszelkie wątpliwości, poczucie bezsilności i chwiejność.

Proletariacki sposób myślenia rozwija się

Niesłuszne poglądy, które rozwijają się pośród mas muszą być naprostowane poprzez argumentację. Zwłaszcza obecnie, kiedy rośnie niezadowolenie w związku z drastycznym demontażem reform społecznych, takie myślenie nie ma charakteru wyłącznie proletariackiego ale również drobnomieszczański i reakcyjny. Musimy oczywiście zdecydowanie opowiadać się przeciwko błędnym poglądom, niemniej jednak musimy robić to wychodząc od zaufania dla mas i stosując głównie metodę rozumowania i argumentacji. Nie możemy zapomnieć, że:

Lud i tylko lud, jest napędową siłą tworzącą historię świata⁴⁸

Kiedy pierwsze działania terrorystyczne garstki neofaszystów miały miejsce w Niemczech dwa lata temu, a ultrareakcyjni i faszyzujący Republikanie i Niemiecka Unia Ludowa (DVU) otrzymali pokaźną liczbę głosów w wyborach, drobnomieszczańska lewica od razu wysunęła «teorię przesunięcia na prawo» i «reakcyjnych mas». Marksiści-leniniści odrzucili tę teorię, ponieważ była kompletnie jednostronną analizą tego, co działo się w świadomości mas. Mao Zedong scharakteryzował tę drobnomieszczańską ignorancję wobec mas:

W masach kryje się ogromnie wielka aktywność socjalistyczna. Ci, którzy w okresie rewolucyjnym umieją iść tylko utartymi szlakami, nie widzą tej aktywności w ogóle. Są ślepi, wszystko, co przed nimi jest ciemne. Niekiedy posuwają się tak daleko, że biorą prawdę za fałsz i białe nazywają czarnym. Czyż mało spotykamy takich ludzi? Przyzwyczaiwszy się chodzić tylko utartymi szlakami, ludzie ci nigdy nie doceniają aktywności ludu. Gdy pojawia się coś nowego, z reguły nie aprobują tego. Z początku przeciwstawiają się i dopiero potem przyznając się do porażki, dokonują lekkiej samokrytyki. Kiedy po raz drugi pojawia się jakaś nowa rzecz, zachowują się oni tak samo i w tej samej kolejności. Jest to model ich zachowania wobec wszystkich później pojawiających się nowych wydarzeń. Tacy ludzie zawsze są bierni, w krytycznych momentach drepczą w miejscu, trzeba im zawsze mocno dać po plecach, by zrobili krok naprzód⁴⁹

Oczywiście, nie wolno nie doceniać tendencji reakcyjnych i lekceważyć zagrożenia trendem prawicowym, jednakże, aby mieć pełny ogląd na sytuację, należy przeanalizować rozwój świadomości mas ze wszystkich stron. Jak się okazuje, szerokie masy odrzuciły neofaszystowski terror i tendencję prawicową, były nawet w stanie wyjść na ulice przeciwko faszystom. Między wrześniem 1992 a lutym 1993 miały miejsce strajki i demonstracje, w których brało udział sześć milionów ludzi w całych Niemczech. Nigdy wcześniej nie było wśród mas niemieckich tak szerokiej aktywności antyfaszystowskiej. Ruch antyfaszystowski zmusił rząd do zakazania różnych organizacji faszystowskich i zadał tym cios neofaszystowskiej hołocie.

Od ostatniego światowego kryzysu ekonomicznego w latach 1981-1983, narastające niezadowolenie wyostrzyło świadomość niemieckich mas. W ciągu ostatnich trzech lat niezadowolenie to nasiliło się i rośnie pod wpływem nowego, głębokiego kryzysu ekonomicznego i politycznego w Niemczech po zjednoczeniu. Obecnie widzimy, że z niezadowolenia wyrasta chęć poszukiwania nowego rozwiązania.

Wynikiem rosnącego niezadowolenia jest obojętna świadomość przeciągana między mocnymi przeciwieństwami, bardzo niestabilna, mogąca wyrazić się zarówno w reakcyjnych, jak i rewolucyjnych poglądach i działaniach. W określonych warunkach świadomość mas może rozwinąć się w kierunku reakcyjnym.

Pomimo tego, w Niemczech, coraz więcej czynników zmienia rosnące niezadowolenie w prąd postępowy. Jeżeli on przetrwa, bez wątpienia doprowadzi do rewolucyjnego fermentu, ogólnej rebelii mas pracujących przeciwko obecnemu systemowi społecznemu.

Między styczniem a sierpniem 1993, 950 000 pracowników fizycznych i umysłowych uczestniczyło w 40 strajkach ostrzegawczych, a 60 000 strajkowało dłużej w 13 oficjalnych strajkach, wszystkich powiązanych z negocjacjami umów związkowych. Miało miejsce 85 masowych demonstracji i protestów pracowniczych oraz samodzielnie zorganizowanych strajków, w których udział wzięło 455 000 osób. Oznacza to, że w walce wzięło udział 1,5 miliona pracowników. We wrześniu i październiku ten trend nasilił się. Samodzielnie zorganizowane akcje masowe górników i pracowników przemysłu stalowego na chwilę obecną stanowią szczyt konfliktów klasowych. Samodzielnie zorganizowany strajk 95 000 górników w Saarze i Ruhrze i 20 000 pracowników przemysłu stalowego to najoczywistszy jak dotąd przykład, że klasa robotnicza coraz bardziej przechodzi do ofensywy. O rosnącej bojowości klasy robotniczej w Niemczech świadczy, że:

1. W walce uczestniczą nawet reakcyjne warstwy klasy robotniczej.
2. W związkach zawodowych w przemyśle ciężkim rozwija się bojowa atmosfera, co w praktyce skłania organizacje związkowe do walki.
3. Więzi pomiędzy poszczególnymi siłami roboczymi stają się silniejsze, a robotnicy organizują walki swoich fabryk niezależnie, poprzez międzybranżowe lub regionalne spory klasowe.
4. Najbardziej bojowe skrzydło klasy pracującej organizuje się w ogólnokrajowej kampanii «Praca dla Milionów» jako podstawy dla walki.
5. Walki pracownicze są coraz częściej kierowane przeciwko rządowi, coraz więcej robotników kwestionuje cały system społeczny.
6. Marksiści-leniniści szybko zyskują na znaczeniu wśród proletariatu przemysłowego a ich żądania i formy walki są coraz częściej stosowane przez robotników, gdy reformizm traci na znaczeniu i wpada w otwarty kryzys.

Ofensywę klasy robotniczej określają dwa elementy: przejście od walki indywidualnej do masowej, zbliżenie się walki o żądania ekonomiczne do walki o żądania polityczne.

Jeżeli ofensywa klasy robotniczej zwycięży, walki klasy robotniczej zdobędą charakter najprawdziwszej walki klasowej. I w rzeczy samej, ofensywa klasy robotniczej zaczyna zwyciężać, za najważniejszy tego czynnik uważam przebudzenie się świadomości klasowej robotników na szeroką skalę.

Drugim ważnym czynnikiem w rozwoju świadomości mas są narodziny elementów czynnego oporu ludowego, które są ściśle związane z ruchem robotniczym. Zjawisko to po raz pierwszy nastąpiło podczas walk robotniczych w Rheinhausen. Po raz pierwszy całe dzielnice powzięły czynny opór w obronie interesów robotników. Od gospodyń po dyrektorów szkół, przez piekarzy do emerytów, każdy poczuł wyzwanie i stał się aktywny. Ten przykład wpłynął na inne grupy – walkę antyfaszystowską, walkę przeciwko spalarniom śmieci, walkę w obronie usług socjalnych, itp. Rozwój czynnego oporu oznacza, że większy i większy odsetek populacji zaczyna angażować się w walkę z rządem w Bonn o coraz większą liczbę społecznych problemów. Połączenie ruchu robotniczego z czynnym oporem ludowym jest niezwykle ważne, ponieważ daje wyraźny proletariacki impuls rosnącemu niezadowoleniu mas.

Trzeci czynnik to nowy ruch młodzieżowy, który ma najlepsze warunki do stania się nowym rewolucyjnym ruchem młodzieżowym. Młodzież była na czele zarówno walk robotniczych ostatnich dwóch lat jak i czynnego oporu ludowego. Stanowi bojową awangardę w praktycznym działaniu.

Nowy ruch młodzieżowy jest najbardziej mobilnym sektorem obecnego ruchu masowego i najbardziej podatnym na rewolucyjne idee dążące do zmiany społeczeństwa. Charakteryzuje go ogólne odrzucenie partii parlamentarnych i obecnych warunków społecznych. Obecnie, głównie składa się z uczniów szkół średnich i młodych robotników.

Aby te trzy czynniki rosły w siłę i dominowały wśród mas, potrzebny jest czwarty: rozwój świadomości internacjonalistycznej. Świadomość ta obejmuje zrozumienie, że klasa robotnicza musi zjednoczyć się międzynarodowo przeciwko atakom międzynarodowego kapitału monopolistycznego. Aby to osiągnąć, trzeba zorganizować i wykonać kilka różnych działań. Przykładowo, masowy ruch antyfaszystowski nie tylko wyszedł z inicjatywą delegalizacji organizacji faszystowskich, ale również promował sprawę solidarności międzynarodowej. W wielu międzynarodowych korporacjach rozpoczęła się organizacja kooperacji międzynarodowej i wspólne umowy w sprawie konkretnych zmagań – zarówno na poziomie związków zawodowych, jak i niezależnie, między pojedynczymi siłami roboczymi.

Oczywiście, znajdujemy się dopiero na początku rozwoju świadomości internacjonalistycznej. Ale klasa robotnicza zaczyna pojmować, że jej walka jest częścią międzynarodowej walki klasowej przeciwko monopolom międzynarodowym i imperialistycznemu systemowi światowemu i że zjednoczenie klasy robotniczej całego świata może pokonać imperializm.

Decydujący piąty czynnik to rosnące zainteresowanie ideą prawdziwego socjalizmu. Dziś objawia się to w trzech rzeczach: po pierwsze w rosnącej tendencji mas do organizowania się na podstawie ich walki, odcinając się od wpływów burżuazyjnych partii i instytucji, po drugie w poszukiwaniu prawdziwej socjalistycznej alternatywy, wolnej od wyzysku i ucisku, po trzecie rosnącym zainteresowaniu MLPD i jej organizacją młodzieżową REBELL.

Przekonywanie do prawdziwej, socjalistycznej alternatywy ma najbardziej długotrwały wpływ, wyrastający ponad kaprysy aktualnej polityki. Zatem przekonanie decydującej większości klasy robotniczej do prawdziwego socjalizmu pozostaje fundamentalnym zadaniem tego okresu.

W przemianie rosnącego niezadowolenia w ferment rewolucyjny, proletariacki sposób myślenia będzie coraz bardziej wypierał myślenie drobnomieszczańskie pośród mas. Tendencja proletariacka może rosnąć w siłę tylko w zdecydowanej walce przeciwko drobnomieszczańskim twierdzeniom obecnego rządu Niemiec i przeciwko iluzjom reformizmu sił reformistycznych i rewizjonistycznych w partii Zielonych i PDS i prawicowym przywództwie SPD i związków zawodowych.

Gwarancją poprawnego postępowania ze sprzecznościami wewnątrz ludu jest rygorystyczne stosowanie linii mas, cierpliwe przekonywanie klasy robotniczej i warstw drobnomieszczańskich. Jedynym wykonalnym sposobem na walkę przeciwko imperializmowi jest przygotowanie sojuszu między klasą robotniczą i drobnomieszczańską inteligencją.

Upadek biurokratycznego kapitalizmu w Związku Radzieckim i przygotowanie nowej fali rewolucyjnej na skalę międzynarodową

Upadek kapitalizmu biurokratycznego w NRD w 1989 i władzy kapitalistyczno–biurokratycznej w Związku Radzieckim w sierpniu 1991 wykonany został rękami fali nowoczesnego antykomunizmu uwolnionej na całym świecie. «Oczyszczeni» drobnomieszczańscy intelektualiści, którzy wcześniej popierali socjalizm, masowo starali się ogłosić śmierć socjalizmu i wzywali lewicę do reformacji systemu kapitalistycznego. Ideolog Pentagonu, Francis Fukuyama proponował teorię «końca historii» która przyszła z upadkiem «realnego socjalizmu». Kapitalizm i jego burżuazyjna demokracja miały okazać się najsilniejszym systemem. Imperializm USA oparł swoją strategię polityczną na Nowym Porządku Świata pod władzą ideologiczną USA.

Wcześnie, bo w 1962, Mao Zedong przewidział przyszły trend:

W przeciągu następnych 50 lub 100 lat, nastąpi era radykalnej zmiany w systemie społecznym na świecie, era wstrząsów, których świat jeszcze nigdy nie widział. Żyjąc w tej erze musimy być gotowi walczyć w wielkich zmaganiach, o cechach innych niż zmagania przeszłości.⁵⁰

Nowa sytuacja bez wątpienia wywołała niepewność pośród międzynarodowej klasy robotniczej i ruchach rewolucyjnych. Kiedy marksiści-leniniści, którzy zrozumieli Myśl Mao Zedonga oglądali jak praktyka potwierdza ich teorię, organizacje, które podążały za rewizjonistyczną linią Envera Hodży lub trzymały się nowoczesnego rewizjonizmu znalazły się w trudnym położeniu.

Międzynarodowy ruch marksistowsko-leninowski i robotniczy rozpoczął nowy okres budowy. Niektóre organizacje rewolucyjne skapitulowały lub przyjęły linię Gorbaczowa, mieszankę rewizjonizmu i socjaldemokracji. Inne organizacje rewolucyjne wykorzystały okazję aby zbadać swoje poprzednie pozycje krytycznie i samokrytycznie i przybliżyły się do Myśli Mao Zedonga.

Przyszedł czas aby oddzielić ziarno od plew. Co początkowo wydawało się upadkiem ruchu rewolucyjnego, pokazało, że jest zdrowym procesem oczyszczenia ruchu z chwiejnych oportunistów i sekciarzy. Nowoczesny rewizjonizm pokazał swoje podstawowe słabości masom całego świata. Na tym tle, możliwe jest pokonanie nowoczesnego rewizjonizmu przez Marksizm-leninizm–myśl Mao Zedonga na dobre.

Przygotuje to drogę do nowej fali rewolucyjnej na rzecz prawdziwego socjalizmu. W krajach zależnych leżała ona będzie w socjalistycznej drodze wyzwolenia narodowego, w państwach imperialistycznych w obaleniu imperialistycznej władzy.

Ta nowa sytuacja w międzynarodowym ruchu rewolucyjnym może jednak być interpretowana tylko przez pryzmat proletariackiego sposobu myślenia, który przyjmuje myśl Mao Zedonga, że jeden dzieli się na dwa, nowe zwycięży stare. Elementy drobnomieszczańskie i nowocześni rewizjoniści z kolei wyją w rozpaczy i mówią tylko o «kryzysie socjalizmu».

Marksiści-leniniści, uzbrojeni w myśl Mao Zedonga, muszą oprzeć swoje działania na proletariackim sposobie myślenia i przygotować nową falę rewolucji w walce o socjalizm na skalę międzynarodową.

Niech żyje myśl Mao Zedonga!

Niech żyje proletariacki sposób myślenia jako podstawa udanego budowania partii, proletariackiej walki klasowej i budowy socjalizmu i komunizmu!

---

1Mao Zedong, https://maopd.files.wordpress.com/2012/02/wyjatki-z-dziel-przewodniczacego-mao-tse-tunga-1964.pdf, https://maopd.files.wordpress.com/2012/02/wyjatki-z-dziel-przewodniczacego-mao-tse-tunga-1964.pdf

2Mao Zedong, tamże

3Hongqi 5, 1960, cytowane za Peking Review 22/07/1964, tłumaczenie własne

4(tłumaczenie własne) https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1920/nov/03.htm

5Mao Zedong – https://maopd.files.wordpress.com/2012/02/w-sprawie-praktyki-1937.pdf, 1937, https://maopd.files.wordpress.com/2012/02/w-sprawie-praktyki-1937.pdf)

6Mao Zedong, tamże

7Mao Zedong, tamże

8Mao Zedong – W sprawie sprzeczności, 1937, https://maopd.files.wordpress.com/2012/02/w-sprawie-sprzecznosci-1937.pdf

9Mao Zedong – Przemówienie na naradzie w Jenanie poświęconej zagadnieniom literatury i sztuki, 1942

10Mao Zedong, tamże

11Mao Zedong – tamże

12Mao Zedong – https://maopd.files.wordpress.com/2012/02/przeciwko-liberalizmowi-1937.pdf, 1937, https://maopd.files.wordpress.com/2012/02/przeciwko-liberalizmowi-1937.pdf

13Mao Zedong, tamże

14Mao Zedong – «W sprawie praktyki», 1937

15Mao Zedong – «Przeciwko liberalizmowi», 1937

16tłumaczenie własne, Marks i Engels – «Dzieła zebrane»

17tłumaczenie własne, Lenin – «Dzieła zebrane»

18Mao Zedong – «W sprawie sprzeczności»

19Mao Zedong, tamże

20tłumaczenie własne, Enver Hodża – «Imperializm i rewolucja», 1978

21«China Today 5», tłumaczenie własne

22Mao Zedong, «W sprawie sprzeczności», 1937

23Mao Zedong, «W sprawie sprzeczności», 1937

24Revolutionärer Weg, 1-3: 7, tłumaczenie własne

25Revolutionärer Weg, 15: 35, tłumaczenie własne

26Revolutionärer Weg, tamże

27Revolutionärer Weg, tamże

28Revolutionärer Weg, tamże

29Lenin, «Dzieła Zebrane», tłumaczenie własne

30Willi Dickhut, cytowany za Revolutionärer Weg 24: 163, tłumaczenie własne

31Karol Marks – https://www.marxists.org/polski/marks-engels/1859/ekon-pol/00.htm, 1859, https://www.marxists.org/polski/marks-engels/1859/ekon-pol/00.htm

32Lenin, «Dzieła Zebrane», tłumaczenie własne

33tłumaczenie własne

34Mao Zedong, «Dzieła Zebrane», tłumaczenie własne

35Mao Zedong, tamże

36Mao Zedong, tamże

37Mao Zedong, tamże

38Rote Fahne, 10/1980, tłumaczenie własne

39Revolutionärer Weg 24: 152, tłumaczenie własne

40cytowany za: Willi Dickhut – «Was geschah danach? Zweiter Tatsachenbericht eines Solinger Arbeiters ab 1949», tłumaczenie własne

41Probleme der Marxisten-Leninisten der BRD, tłumaczenie własne

42Quellen und Entwicklung der «Ideen Mao Tsetung», 1973, tłumaczenie własne

43Mao Zedong, «Dzieła Zebrane», tłumaczenie własne

44Karol Marks, «Przyczynek do krytyki heglowskiej filozofii prawa», 1844, tłumaczenie własne

45tłumaczenie własne

46Lenin, «Dzieła Zebrane», tłumaczenie własne)

47Hongqi, 5: 64, tłumaczenie własne

48Mao Zedong, «Wyjątki z dzieł przewodniczącego Mao Tse-Tunga»

49Mao Zedong, tamże

50Mao Zedong, przemówienie na Dziewiątym Narodowym Kongresie Komunistycznej Partii Chin, tłumaczenie własne

---