Gwałtowny wzrost deficytu handlowego i zadłużenia Polski wobec zachodnich imperialistów
Na realizację planu „modernizacji i restrukturyzacji” polskiej gospodarki, powziętego pod kierownictwem Gierka, tylko w latach 1971-1975 została przewidziana łączna kwota 1400 miliardów złotych. Plan ten zakładał podniesienie konkurencyjności polskiego przemysłu, by tym samym zwiększyć eksport do ZSRR i zachodnich krajów kapitalistycznych. Inwestycje były możliwe w dużej części poprzez import urządzeń i wyposażenia finansowanych dzięki kredytom udzielanym przez zachodnio-kapitalistyczne państwa.
Także w czasach budowy socjalizmu pod przywództwem Lenina w Rosji Sowieckiej zawierano porozumienia z zagranicznymi kapitalistami, tzw. koncesje, w których do 51% udziałów posiadało państwo robotnicze, a do 49% posiadał zagraniczny kapitalista. Koncesje były udzielane w celu szybszego rozwoju wielkiego przemysłu. Zbudowane w ten sposób wielkie zakłady przemysłowe przechodziły po kilku latach całkowicie w posiadanie socjalistycznego państwa. Polityka ta, wprowadzona przez Lenina w ramach NEP („Nowej Polityki Ekonomicznej”), była czasowo koniecznym krokiem wstecz. Krok ten był podyktowany tym, że podczas wojny domowej uległo zniszczeniu wiele zakładów przemysłowych, miały miejsce liczne kontrrewolucyjne akty sabotażowe, a społeczeństwo cierpiało i popadło w nędzę. Lenin i partia bolszewicka byli świadomi niebezpieczeństwa, jakie niosą ze sobą koncesje, co wyjaśniali społeczeństwu. W broszurze „O podatku żywnościowym” czytamy:
„Ustalenie ram i warunków, w których koncesje przynoszą nam korzyści i nie stanowią dla nas niebezpieczeństwa, zależy od układu sił i rozstrzyga się w drodze walki. Koncesja bowiem także jest odmianą walki, dalszym ciągiem walki klasowej toczonej w innej formie – w żadnym zaś wypadku nie oznacza zastąpienia walki klasowej pokojem klasowym. Jakie będą metody walki – to wykaże praktyka.”1
Na tle wytycznych polityki Lenina, które służyły budowie socjalizmu, znacząco odróżnia się polityka Gierka i jego program inwestycyjny oparty na kredytach. Abstrahując od tego, że na początku lat 70. nie mogło być już w Polsce mowy o zniszczeniach wojennych, nie chodziło tu tylko o czasowe odejście od zasad socjalizmu, ale o szerokie otwarcie się Polski na gospodarcze przenikanie imperializmu amerykańskiego i Wspólnoty Europejskiej. Przez zniszczenie socjalistycznej gospodarki planowej i w zamian tego ponowne wprowadzenie zasad kapitalistycznej anarchii w gospodarce, kwota przewidziana w programie inwestycyjnym została przekroczona o kolejne 500 miliardów złotych.
W latach 1970/71 Polska mogła wciąż osiągnąć dodatni bilans w handlu z Zachodem, jednak sytuacja ta zmieniła się zdecydowanie w następnych latach.
Handel zagraniczny Polski z zachodnioeuropejskimi państwami od 1970-1978 roku (w milionach marek niemieckich):
| Import | Eksport | Różnica | |
| 1970 | 3 640 | 3 944 | 304 |
| 1971 | 4 182 | 4 275 | 93 |
| 1972 | 6 178 | 5 057 | -1 121 |
| 1973 | 9 535 | 6 129 | -3 406 |
| 1974 | 14 214 | 8 146 | -6 068 |
| 1975 | 15 686 | 8 505 | -7 181 |
| 1976 | 17 637 | 9 400 | -8 286 |
| 1977 | 15 048 | 9 375 | -5 673 |
| 1978 | 12 817 | 9 096 | -3 721 |
W 1975 roku import z państw zachodnioeuropejskich po raz pierwszy przewyższył import z państw członkowskich RWPG.
Rewizjonistyczne kierownictwo DKP3 próbuje dzisiaj4 tłumaczyć zadłużenie Polski regresem gospodarczym w państwach zachodnioeuropejskich i wynikłymi z niego ograniczeniami zdolności eksportowych. Tym samym jednak odwraca uwagę od wewnętrznych przyczyn gwałtownego zadłużenia się Polski, czyli od dążeń kapitalistów biurokratycznych do maksymalizacji zysków. Deficyty handlowe musiały zostać wyrównane kredytami – głównie tymi z banków kapitalistycznych Wspólnoty Europejskiej. Do tego dochodził import zboża i paszy spowodowany katastrofalnym rozwojem rolnictwa. Tylko w latach 1977/78 musiało zostać sprowadzonych z Zachodu 15 milionów ton zboża – przede wszystkim zboża paszowego. Obecny dług Polski wobec zachodnich państw przekracza 50 miliardów marek niemieckich. Same odsetki, które musiały zostać spłacone do roku 1980 wynosiły około 4 miliardów marek.
Politykę prowadzoną przez imperializm amerykański charakteryzuje wydana w 1965 roku książka Zbigniewa Brzezińskiego Alternative zur Teilung5. Brzeziński został powołany w 1966 roku do Biura Planowania Politycznego amerykańskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W książce tłumaczy on w ten oto sposób:
„Zamiast czekać na upadek komunistycznej władzy, Stany Zjednoczone wspierają przyszłe ewolucyjne zmiany w poszczególnych komunistycznych państwach i w bloku radzieckim w całości. (…) Dlatego Stany Zjednoczone muszą rozważać odprężenie jako prowadzący ku nim środek polityczny. (…) Bazą dla tej inicjatywy powinien być obszar gospodarczy, ponieważ ten jest najbardziej newralgicznym punktem Europy Środkowej, co powoduje, że możliwość współpracy gospodarczej pomiędzy Wschodem i Zachodem nabyła pewnego ideologicznego uznania. (…)
Takie działanie wykorzystuje gospodarczą siłę Zachodu i gospodarcze problemy Wschodu. Wykorzystuje ono także wzrastającą siłę przyciągania zachodnioeuropejskich idei w Europie Wschodniej, które są tym mocniejsze, im słabsze staje się poważanie ideologii komunistycznej. Istnieje powód, aby mieć nadzieję, że Europejczycy gotowi są do tego, by wnieść swój wkład w tę wspólną współpracę.”6
Celem tego jest gospodarcza i ideologiczna ingerencja w kraje RWPG oraz rozciągnięcie obszaru władzy amerykańskiego imperializmu na byłe państwa socjalistyczne.
Restauracja kapitalizmu umożliwiła wyzysk ludności pracującej i eksploatację bogatych złóż surowców Polski przez zachodnich imperialistów
W udzieleniu kredytów przez USA i Wspólnotę Europejską nie chodziło o nic innego, aniżeli o eksport kapitału, czyli bezpośredni udział w projektach inwestycyjnych i o wspieranie eksportu towarów. Eksport kapitału jest przy tym aż do ostatniej marki podporządkowany interesom monopoli i banków. Nie ma on nic wspólnego z chęcią niesienia pomocy społeczeństwu. Zachodnioniemieckie koncerny i banki biorą w tym główny udział.
„Dług Polski w stosunku do niemieckiego wierzyciela został określony na łączną kwotę 4,45 miliarda dolarów (ponad 10 miliardów marek niemieckich).”7
W wydanej przy wsparciu niemieckiego rządu przez „Komisję Badań Rolnictwa i Stosunków Gospodarczych Europy Wschodniej” książce „Udział krajów RWPG w handlu światowym” zostały wymienione konkretne cele przyświecające inwestycjom i kredytom:
„Zaletą dla zachodnich partnerów jest to, że poprzez ten łatwy- zabezpieczony kontraktem – sposób rozbudowują współpracę z firmami państw RWPG na rynkach zewnętrznych oraz mogą stworzyć dla siebie inne rynki związane z RWPG. Nie mówiąc o kosztach pracy, które w bloku wschodnim w porównaniu z Europą Zachodnią gwarantują znacznie niższy poziom. (…) Otrzymują oni ważne informacje dotyczące mechanizmów kierowniczych i procesów decyzyjnych w wschodnioeuropejskich gospodarkach planowych. (…)”8
Należy dodać także zainteresowanie eksploatacją bogatych złóż surowców Polski, które zostało wyraźnie wyrażone w komentarzu Frankfurter Rundschau z dnia 11 kwietnia 1981 roku:
„Jeśli chodzi o rezerwy surowców, Polska znajduje się w godnym pozazdroszczenia położeniu: 6. miejsce na świecie w węglu kamiennym, 8. miejsce w węglu brunatnym, 3. miejsce w miedzi, 2. miejsce w cynku, 4. miejsce w ołowiu i 1. miejsce w siarce. Chociażby z tego powodu – i nie tylko na gruncie politycznych rozważań – zachodni wierzyciele będą musieli dobrze zastanowić się nad tym, czy pozostawić z tym Polskę samą.”
Zachodnioniemieckie monopole i banki mają udział w postaci kredytów na kilka miliardów marek niemieckich w inwestycjach na rozbudowę górnictwa węgla kamiennego, przemysłu miedziowego i gazyfikację węgla. Przy tym inwestycje te wspierane są za poręczeniem państwowym. W numerze 18 Revolutionärer Weg KABD dokonał streszczenia czterech celów, które przyświecają nowo-niemieckiemu imperialistycznemu kapitałowi eksportowemu:
„(…) produkować tam gdzie:
1. jest rynek,
2. jest tania siła robocza,
3. są źródła surowców naturalnych,
4. są korzystne drogi transportowe.”9
Nowa polska burżuazja nie cofa się nawet przed wypożyczaniem polskich robotników do RFN w celu kasowania dewiz służących spłacie zadłużenia kredytowego.
Tak oto Westdeutsche Allgemeine relacjonuje wypadek w kopalni Ibbenbüren z dnia 28.8.1981 roku:
„Czterech Polaków, którzy stracili życie przy eksplozji, należało do grupy liczącej łącznie 270 polskich górników z firmy Fröhlich und Klüpfel z Gelsenkirchen, zatrudnionych od kilku lat na szybie Preussag przez polską Spółkę Górniczą Kopex. (…) «Robimy czarną robotę na głębokości prawie 1400 metrów, przy 35 stopniach ciepła. Robimy pracę, której tylko nieliczni niemieccy koledzy chcieliby się podjąć» – mówi Brys.”
Drogę do tego otworzyły traktaty wschodnie rządu Branda/Scheela. W latach 70. doszło do wzrostu znaczenia szczególnie kooperacji przemysłowych. Do 1974 roku Polska miała zawartych już około 550 umów współpracy. W 1974 roku 90 z nich było zawartych z samym RFN. Najważniejszymi kontraktami były:
– udzielanie licencji i wynikające z niej produkcje zespołowe;
– współpraca przy wytwarzaniu części dla konkretnego produktu końcowego;
– wspólne usługi i dostawy towarów na rynki trzecie;
– wspólne przedsiębiorstwa z udziałem zachodniego wkładu kapitałowego.10
Ten rozwój doprowadził do tego, że Polska nie jest już uzależniona gospodarczo tylko od ZSRR, ale także – na inny sposób – od kapitalistycznego Zachodu. Biurokratyczna burżuazja jest współcześnie praktycznie niezdolna do spłaty kredytów. Odrzucenie terminów spłaty równałoby się otwartemu ogłoszeniu upadłości nowej burżuazji.
Lud pracujący płaci za skutki restauracji kapitalizmu w Polsce potrójnym wyzyskiem:
– przez polskich biurokratycznych kapitalistów;
– przez radzieckich socjalimperialistów;
– przez imperialistów zachodnich.
1Lenin, Dzieła, t. 32, O podatku żywnościowym, s. 365. [przypis tłumacza]
2Statistische Jahrbücher der BRD. [od tłumacza: Roczniki Statystyczne Republiki Federalnej Niemiec]
3Deutsche Kommunistische Partei – Niemiecka Partia Komunistyczna. [przypis tłumacza]
4Przypomnienie – tłumaczony tekst został wydany we wrześniu 1981 roku. [przypis tłumacza]
5niem. Alternative zur Teilung: neue Möglichkeiten für eine gesamteuropäische Politik – Alternatywa dla podziału: nowe możliwości dla polityki ogólnoeuropejskiej ; ang. Alternative to Partition; for a Broader Conception of America’s Role in Europe. [przypis tłumacza]
6Alternative zur Teilung, S. 151/155/208.
7Handelsblatt vom 23.7.1981.
8Die Beteiligung der RGW-Länder am Welthandel, S. 66.
9Revolutionärer Weg 18, S. 138.
10Die Beteiligung der RGW-Länder am Welthandel, S. 67/68. [od tłumacza: udział państw RWPG w handlu światowym]