Przedmowa własna
Niniejszy tekst pochodzi ze zbioru artykułów, przemówień i fragmentów prac Marksa, Engelsa, Lenina i Stalina pt. «Marks, Engels, Lenin i Stalin o wyzwoleniu kobiety i jej roli w walce o socjalizm – wybór artykułów, fragmentów prac i wypowiedzi z dzieł klasyków marksizmu–leninizmu» (Z wydania Książki i Wiedzy z roku 1953). Jest on (ale także inne prace Stalina) przydatny w polemice z patriarchalnymi «komuniszczami», które kreują swego rodzaju mit antykobiecości Józefa W. Stalina, a także w temacie aktywizacji kobiet w procesie budowy społeczeństwa socjalistycznego. Jak powiedział Lenin:
Bez wciągnięcia kobiet do samodzielnego udziału nie tylko w życiu politycznym w ogóle, ale również w stałej, powszechnej służbie społecznej nie może być mowy nie tylko o socjalizmie, ale i o całkowitej i trwałej demokracji
Józef W. Stalin – W piątą rocznicę Pierwszego Ogólnorosyjskiego Zjazdu robotnic i chłopek
Pięć lat temu Komitet Centralny naszej partii zwołał do Moskwy Pierwszy Ogólnorosyjski Zjazd robotnic i chłopek1. Zjechało sie na ten zjazd ponad tysiąc delegatek, reprezentujących co najmniej milion pracujących kobiet. Zjazd ten zapoczątkował nowy etap w działalności naszej partii wśród pracujących kobiet. Nieoceniona zasługa tego zjazdu polega na tym, że założył podwaliny organizacji pracy nad oświeceniem politycznym robotnic i chłopek naszej republiki.
Może się komuś wydać, że nie ma w tym nic szczególnego, że partia zawsze zajmowała się politycznym oświeceniem mas, między innymi i kobiet, że polityczne oświecanie kobiet nie może mieć poważnego znaczenia, skoro mamy zwarte kadry robotników i chłopów. Pogląd ten jest z gruntu błędny. Oświecenie polityczne kobiet pracujących ma obecnie, gdy władza przeszła w ręce robotników i chłopów, pierwszorzędne znaczenie.
Oto dlaczego:
Kraj nasz liczy około 140 milionów ludności; nie mniej niż połowę tej ludności stanowią kobiety, głównie robotnice i chłopki, zahukane, mało uświadomione, ciemne. Skoro kraj nasz zabrał się poważnie do budowy nowego, radzieckiego życia, to czyż nie jest rzeczą jasną, że kobiety tego kraju, stanowiące połowę jego ludności, będą mu przy wszelkim ruchu naprzód kulą u nogi, jeżeli nadal pozostaną zahukane, nieuświadomione, ciemne?
Kobieta–robotnica stoi w jednym szeregu z robotnikiem. Razem z nim bierze udział we wspólnej pracy nad budową naszego przemysłu. Może pomóc tej wspólnej sprawie, jeśli jest uświadomiona, jeśli jest politycznie oświecona. Może jednak zaprzepaścić wspólną sprawę, jeśli jest zahukana i ciemna – zaprzepaścić, oczywiście, nie ze złej woli, ale na skutek swej ciemnoty,
Kobieta–chłopka stoi w jednym szeregu z chłopem. Razem z nim posuwa naprzód wspólną sprawę rozwoju naszego rolnictwa, jego powodzenia, jego rozkwitu. Udział jej w tej pracy może przynieść olbrzymi pożytek, jeżeli wyzwoli się spod władzy ciemnoty i nieuświadomienia. I przeciwnie: może ona zahamować całą pracę, jeżeli nadal pozostanie w pętach ciemnoty.
Robotnice i chłopki są wolnymi obywatelkami na równi z robotnikami i chłopami. Wybierają one nasze Rady, zarządy naszych spółdzielni, mogą być wybierane do Rad, do zarządów spółdzielni. Robotnice i chłopki mogą ulepszyć nasze Rady i spółdzielnie, wzmocnić je i rozwinąć, jeżeli będą politycznie uświadomione. Robotnice i chłopki mogą je osłabić i podkopać, jeżeli będą nieuświadomione i ciemne.
Wreszcie robotnice i chłopki to matki, wychowawczynie naszej młodzieży – przyszłości naszego kraju. Mogą one okaleczyć duszę dziecka lub też dać nam młodzież o zdrowym duchu, która zdoła posunąć nasz kraj naprzód – a to będzie zależało od tego, czy kobieta–matka sprzyja ustrojowi radzieckiemu, czy też idzie na pasku popa, kułaka, burżuazji.
Oto dlaczego praca nad politycznym oświeceniem robotnic i chłopek jest obecnie, gdy robotnicy i chłopi przystąpili do budowy nowego życia, pracą o pierwszorzędnym znaczeniu, niezmiernie doniosłym czynnikiem rzeczywistego zwycięstwa nad burżuazją.
Oto dlaczego znaczenie pierwszego zjazdu robotnic i chłopek, który zapoczątkował właściwą organizację pracy nad oświeceniem politycznym kobiet pracujących, jest rzeczywiście nieocenione.
Pięć lat temu, na pierwszym zjeździe robotnic i chłopek, aktualne zadanie partii polegało na tym, by wciągnąć do wspólnej pracy nad budową nowego życia radzieckiego setki tysięcy robotnic. Przy tym w pierwszych szeregach kroczyły robotnice okręgów przemysłowych, jako najbardziej ruchliwy i uświadomiony element kobiet pracujących. Należy przyznać, że w ciągu pięciu lat zrobiono na tym polu niemało, chociaż dużo jeszcze pozostaje do zrobienia.
Obecnie aktualne zadanie partii polega na tym, by wciągnąć do wspólnej pracy nad uządzaniem naszego radzieckiego życia miliony chłopek. W ciągu pięciu lat pracy zdążyła się już wysunąć spośród chłopek spora ilość kierowniczek. Mamy nadzieję, że coraz to nowe uświadomione chłopki zasilać będą szeregi chłopek–kierowniczek. Mamy nadzieję, że partia sprosta i temu zadaniu.
10 listopada 1923 r.
1Pierwszy Ogólnorosyjski Zjazd robotnic i chłopek odbył się w listopadzie 1918 r. Na zjeździe wygłosił przemówienie W. I. Lenin. Zjazd wyraził życzenie, aby przy komitetach partyjnych utworzono specjalne organy do spraw pracy wśród kobiet. Po zjeździe na mocy uchwały KC RKP(b) utworzono przy komitetach partyjnych komisje do sprawy agitacji i propagandy wśród kobiet, a przy KC RKP(b) – Komisję Centralną. – Przypis pochodzi z «Marks, Engels, Lenin i Stalin o wyzwoleniu kobiety i jej roli w walce o socjalizm – wybór artykułów, fragmentów prac i wypowiedzi z dzieł klasyków marksizmu–leninizmu»