Chiny, a imperializm

Wstęp

Wiele młodych, ale też starszych osób o poglądach lewicowych interesują Chiny oraz to, jaki właściwie model gospodarczy występuje we współczesnych Chinach. Szczególnie ważne są tu głosy dengistów. Osób, które uznają reformy Denga Xiaopinga za niezbędne w rozwoju socjalistycznej polityki Chin. W ich opinii, sam kraj nie może prowadzić imperializmu, ponieważ jest krajem robotniczym z partią, KPC, która jedynie kieruje ludem.

Przeanalizujmy ten temat, odwołując się do pracy Lenina na temat imperializmu oraz kontrargumentów dengistów spotykanych przy tych zarzutach. Możliwe, że cześć osób zarzuci mi tu błąd erystyczny znany jako „obalanie chochoła” i jest to kwestia nieunikniona, gdy należy zmagać się ze sprawą tak skomplikowaną jak polityka ekonomiczna całego kraju. Proszę, aby czytelnik miał to na uwadze. W każdym razie, sprawdźmy jak wymienione przez Lenina kryteria odnoszą się do sytuacji chińskiej.

Cechy imperializmu

1. Koncentracja produkcji oraz kapitału osiągnęła tak wysoki poziom, że stworzyła monopole, które mają decydujący wpływ na życie ekonomiczne państwa.
2. Kapitał finansowy oraz kapitał przemysłowy są zrośnięte ze sobą.
3. Eksport kapitału do krajów rozwijających się, które są przez to wciągane w światowy rynek.
4. Formacja międzynarodowych związków o charakterze monopolistycznym, które dzielą się światem między sobą.
5. Podział terytorium na całym świecie pomiędzy największe siły kapitalistyczne został zakończony.

Mówiąc krótko, imperializm to kapitalizm na poziomie rozwoju, w którym następuje niemal całkowita dominacja monopoli oraz powstał już kapitał finansowy. Eksport samego kapitału staje się szczególnie ważny, a świat jest podzielony pomiędzy zarządy powiernicze.

Argumenty dengistów

Chiny budują infrastrukturę, tym samym pomagając narodom rozwijającym się

Cytując Lenina:

Możliwość wywozu kapitału powstaje wskutek tego, że szereg krajów zacofanych został już wciągnięty w wir kapitalizmu światowego, zbudowano już lub rozpoczęto budowę głównych linii kolejowych, zapewnione już zostały elementarne warunki rozwoju przemysłu itd. Konieczność wywozu kapitału powstaje wskutek tego, że w niektórych krajach kapitalizm «nazbyt dojrzał» i kapitałowi brak (w warunkach zacofania rolnictwa i nędzy mas) pola dla «zyskownej» lokaty.¹

Fakt. Imperialistyczny przedstawiciel burżuazji ma w swoim interesie utrzymywać państwo w stanie stagnacji, jeśli nie ma w nim konkurencji. Co w sytuacji gdy konkurencja zachodzi? Dla przykładu między dwoma supermocarstwami (odpowiednio, Chinami oraz Stanami Zjednoczonymi). Czy oczywistym nie jest, że najważniejsza jest wydajność w kradzieży zasobów? Co za tym idzie, wymagana jest również bardzo wydajna infrastruktura, która umożliwia zdobywanie ich.

Chiny darują państwom pożyczki

To, że Chiny „darują” dług nie wynika z ich dobroci, a co za tym idzie nie oczyszcza ich z grzechu. Nie zapominajmy, że mogą wykorzystać inne ścieżki, aby ich inwestycje zwróciły się. Dla przykładu (ale nie tylko): zawyżanie cen za projekty, usługi inżynieryjne czy kontrakty na chińską siłę pracowniczą. Jak wspomina artykuł „How Chinese loans become unrepayable” (Jak chińskie pożyczki stają się niespłacalne) autorstwa prof. Josego Marii Sisona:

Fakt, że chińskie pożyczki mają odsetki na poziomie od 2 do 6% nie jest jedynym powodem dla którego ich projekty infrastrukturalne są uciążliwe i niemożliwe do spłacenia. Ważniejszy jest fakt, że Chiny zawyżają ceny różnych części oraz elementów projektu. To realnie powoduje, że pożyczki są niemożliwe do spłacenia.

Chińskie firmy konstrukcyjne zawyżają cenę wszystkiego. Projektów, usług, sprzętu, dostaw materiałów konstrukcyjnych, kontraktów i tak dalej, i tak dalej. Nadwyżka cenowa zwraca o wiele więcej kosztów niż odsetki samych pożyczek. Takie działania pozwalają na olbrzymie pensje dla urzędników reżimu a przy tym oznacza niespłacalne płatności należne i odsetki.²

Chiński, a Amerykański wyzysk

Pragnę zauważyć, że sposób wykonania tych pożyczek nie ma znaczenia. Można czasem napotkać myślenie, że taki sposób spłaty długów przez kraje Afrykańskie jest „potężnym atakiem na imperializm USA”. Nie oszukujmy się, większość afrykańskich gospodarek nie ma znaczenia dla reszty świata. Nie pieniądze są tu nagrodą. Aby jednak to potwierdzić, porównajmy pożyczki amerykańskie do pożyczek chińskich. Amerykanie tworzą pułapki, w które łapią się różne państwa i które skutkują spiralą długów. Z tego powodu, w momencie w którym państwo rozwijające się ma go spłacić, USA przychodzi i po prostu bierze sobie ich dobra, wprowadzając własne firmy i bogacąc się kosztem danego kraju. Chiny nie zakładają pułapki na kraje biedniejsze, nie zmuszają ich w ten sposób aby weszły na światowy rynek. Nie, zamiast tego podpisują z nimi kontrakty infrastrukturalne, a następnie w kraju pojawiają się firmy chińskie, które przejmują zasoby naturalne. Cytując:

Jak zawsze głodne na zasoby naturalne, które są niezbędne do nakarmienia sił przemysłowych, Chiny ciągle trzymają zasoby swoich zniewolonych przez długi „klientów”. Z tego powodu reżim Dutertego został okrzyknięty wręcz zdrajcą narodu wymieniając władzę Filipin nad Morzem Zachodniofilipińskim oraz zasoby warte około 60 trylionów dolarów na kilka bilionów dolarów pożyczki za zbyt drogie projekty infrastrukturalne.

Pozwalając Chinom na partnerstwo i współposiadanie praw do eksploracji i wykorzystania źródeł energii obecnych w Morzu Zachodniofilipińskim, Filipiny ucichły i oddały niezależność chińskim korporacjom, które wykorzystają zasoby ropy, gazu i tak dalej, monopolizując je.²

Gdyby Chiny rzeczywiście były takie „dobre”, to po zbudowaniu infrastruktury firmy od razu by się spakowały i sobie poszły, przekazując wszystkie zasoby państwom rozwijającym się. Rozszerzmy to o wiedzę ile firm chińskich znajduje się w samej tylko Afryce. Według raportu Nikkei³ est ich około 10 tysięcy. Zajmują przy tym 51 z 54 dostępnych w Afryce nisz ekonomicznych⁴

Chiny nie ujarzmiają państw, tak jak to robią „złe państwa zachodnie”

Po pierwsze, nie trzeba nikogo ujarzmiać i wpływać na wewnętrzną politykę państw, aby parać się imperializmem. Dwa, Chiny dalej zmuszają państwa do wpadania w niespłacalne długi, które są wykorzystywane jako wymówka do wyzysku ich surowców naturalnych.

Chińskie firmy odpowiadają przed państwem, nie odwrotnie. Brak tam prywatnych monopoli

Chwilka? W Chinach istnieją prawa, które powodują, że prywatne firmy odpowiadają przed państwem? Może jeszcze się okaże, że mają specjalne prawa antymonopolistyczne? Ależ antykapitalizm! Chwila, przecież Stany Zjednoczone mają podobne prawa… Czy to znaczy, że tylko udają imperializm, a w rzeczywistością są kryptosocjalistyczną potęgą?

Czym jest monopol?

Na chłopski, chiński rozum, monopol jest gdy rząd oraz firmy zarządzane przez ten rząd dominują rynek, tworząc przy tym kartele, które kontrolują ceny oraz zyski tychże firm. W reszcie świata utarło się, że monopol jest wynikiem działania grupy kapitalistów, którzy pracują wspólnie aby zmanipulować cenami, a potem dzielić się zyskami. Jest to opinia błędna. Takie działanie nazywa się kartelem, jest to jeden z przejawów monopolu i nie ma znaczenia, czy odpowiadają za nią prywatne osoby czy rząd. Cytując Lenina:

Kartele umawiają się co do warunków sprzedaży, terminów płatności itd. Dzielą pomiędzy siebie tereny zbytu. Określają ilość wytwarzanych produktów. Ustanawiają ceny. Dzielą pomiędzy poszczególne przedsiębiorstwa zysk itd.¹

Przy okazji, powyższy cytat nigdzie nie zaznacza, że monopol musi być pojedyncza firmą. Może przyjąć formę kartelu, co więcej, wychodząc z formy pojedynczej firmy kontrolującej rynek, przekształcając się w kartel, tworzy nowy porządek. Jakościowy skok w kapitalizmie, zwany imperializmem. Sam Lenin również zauważył ten proces i opisał go następującymi słowy:

„Tak więc, oto główne wyniki historii monopolów: 1) lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte – to najwyższy, krańcowy szczebel rozwoju wolnej konkurencji. Zaledwie dostrzegalne zarodki monopolów. 2) Po kryzysie r. 1873 – szerokie pasmo rozwoju karteli, ale stanowią one jeszcze wyjątek. Są jeszcze nietrwałe. Są jeszcze zjawiskiem przemijającym. 3) Ożywienie w końcu XIX wieku i kryzys lat 1900-1903: kartele stają się jedną z podstaw całego życia gospodarczego. Kapitalizm przeistoczył się w imperializm.¹

Fakt, w Chinach nie ma specjalnie prywatnych monopoli. Ale to w żadnym przypadku nie znaczy, że model karteli się do nich nie odnosi. Z 25 największych firm w Chinach, 24 są państwowe. Jedynym wyjątkiem jest Huawei, firma prywatna.

Skoro Chiny mają prawa antymonopolistyczne to powinny coś z tym zrobić

Kurde, rzeczywiście. Spójrzmy na ich prawo antymonopolistyczne. Artykuł 7.

Jeśli zaś chodzi o branże ekonomiczne kontrolowane przez państwo, to ze względu na narodową ekonomię oraz bezpieczeństwo, branże te będą implementować WYŁĄCZNĄ kontrole nad sobą oraz sprzedażą, która jest zgodna z prawem. Państwo będzie chronić legalne operacje finansowe wykonywane przez ich wewnętrznych operatorów. Państwo będzie, w zgodzie z prawem, regulować i kontrolować działania firm, w tym również ceny ich dóbr i usług, aby zabezpieczyć interes konsumentów i zapewnić rozwój technologiczny.⁵

Porównaj to proszę czytelniku z opisem Lenina czym jest monopol. Czy widzisz już problem? Mogą pojawić się głosy, że przecież Związek Radziecki również regulował ceny oraz kontrolował w pełni przedsiębiorstwa. Fakt, zauważ jednak, że Związek Radziecki nie prowadził agresywnej polityki imperialnej oraz nie działał w podwójnym systemie ekonomicznym ze „specjalnymi strefami”.

Chiny nie posiadają prywatnej finansowej oligarchii. Nawet jeśli takową by posiadały, to regularnie podlegaliby oni reedukacji lub nawet egzekucji

Zacytujmy pracę pewnego Bolszewika:

Zasadniczą i pierwotną operacją bankową jest pośrednictwo w wypłatach. W związku z tym banki przeistaczają nieczynny kapitał pieniężny w kapitał czynny, czyli przynoszący zysk, zbierają wszystkie i wszelkiego rodzaju dochody pieniężne i oddają je do rozporządzenia klasie kapitalistów.

W miarę rozwoju bankowości i jej koncentracji w niewielu instytucjach banki ze skromnych pośredników wzrastają do roli wszechpotężnych monopolistów, rozporządzających prawie całym kapitałem pieniężnym ogółu kapitalistów i drobnych posiadaczy, jak również większą częścią środków produkcji i źródeł surowców w danym kraju i w całym szeregu krajów. To przeistoczenie licznych skromnych pośredników w garstkę monopolistów jest jednym z podstawowych procesów przerastania kapitalizmu w kapitalistyczny imperializm […]

Z drugiej strony, bank musi wciąż wzrastającą część swoich kapitałów lokować w przemyśle. Wskutek tego staje się on w coraz większym stopniu kapitalistą przemysłowym. Taki kapitał bankowy – zatem kapitał w formie pieniężnej – który w ten sposób w rzeczywistości przeistacza się w kapitał przemysłowy, nazywam kapitałem finansowym». «Kapitał finansowy zatem – to kapitał znajdujący się w rozporządzeniu banków i stosowany przez przemysłowców».¹

W skrócie, kapitał finansowy istnieje gdy monopolistyczne stowarzyszenia bankowe pożyczają pieniądze, aby te zostały zainwestowane w monopolistyczne przedsiębiorstwa przemysłowe. To działanie pozwala na złączenie banków z przemysłem. Więc, czy Chiny posiadają olbrzymie i monopolistyczne stowarzyszenia bankowe, które są zespojone z kapitałem? Tak.

5 z 25 największych firm w Chinach to banki i wszystkie należą do państwa. Włączam tutaj również „Industrial and Commercial Bank of China”, największy bank na świecie.^{6 7 8}

Wróćmy do kwestii egzekucji tych ludzi. Co da ich śmierć? Czy FBI też jest socjalistyczne, bo złapało Jeffreya Epsteina? Nie bądźmy śmieszni, Chiny nie próbują pozbyć się tych instytucji, nie próbują wyeliminować produkcji towarów, własności prywatnej, czy nawet monopoli. Operują tak od pewnego czasu, i gdy skończę pisać ten artykuł, dalej będą tak działać. Czy tak ma wyglądać dyktatura proletariatu?

Dwie ostatnie cechy Imperializmu

Jeśli, drogi czytelniku, pamiętasz punkt czwarty („formacja międzynarodowych związków o charakterze monopolistycznym, które dzielą się światem między sobą”), to musisz wiedzieć, że Chiny też to robią. Cytując Forbesa:

Chiny stały się głównym graczem w urbanizacji Afryki. Większość infrastruktury kontynentu jest zbudowana przez Chińskie firmy i/lub jest wspierana przez Chińskie pieniądze.

Można powiedzieć, że każdy duży projekt w Afrykańskim mieście, który jest wyższy niż trzy piętra lub ma więcej niż trzy kilometry, jest najprawdopodobniej wybudowany oraz zaprojektowany przez Chińczyków. Jak mówi Daan Roggeveen, „jest to powszechne”.⁹

Co do punktu piątego. To jest „Podział terytorium na całym świecie pomiędzy największe siły kapitalistyczne został zakończony”. To fakt, Chiny nie wymuszają zmian polityki na krajach rozwijających się w typowy dla sił neokolonialny sposób. Z drugiej strony, nie muszą tego robić. Polityka ekonomiczna Chin jest oparta o to, że historycznie było to państwo złożone głównie z chłopów. Zauważ, że Afryka znajduje się teraz w podobnych warunkach. Czy Chiny, kraj o kapitalizmie państwowym, ma coś do zyskania zmuszając swoje kolonie do przyjęcia neoliberalnego steku bzdur jak to robi USA?

Podsumowanie

Odpowiedzmy sobie na pytanie postawione na początku tekstu. Czy Chiny są według kryteriów Lenina państwem imperialistycznym?

Tak.

Jeśli nie czujesz się przekonany, przypomnij sobie kryteria jakie przyjął Lenin w swojej pracy.

1. Koncentracja produkcji oraz kapitału osiągnęła tak wysoki poziom, że stworzyła monopole, które mają decydujący wpływ na życie ekonomiczne państwa.
2. Kapitał finansowy oraz kapitał przemysłowy są zrośnięte ze sobą.
3. Eksport kapitału do krajów rozwijających się, które są przez to wciągane w światowy rynek
4. Formacja międzynarodowych związków o charakterze monopolistycznym, które dzielą się światem między sobą.
5. Podział terytorium na całym świecie pomiędzy największe siły kapitalistyczne został zakończony.

Przypisy

1. Lenin, «Imperializm jako najwyższe stadium kapitalizmu»
2. https://ndfp.org/how-chinese-loans-become-unrepayable/
3. https://asia.nikkei.com/Business/Some-10-000-Chinese-companies-now-operating-in-Africa-report-says
4. https://www.mckinsey.com/featured-insights/middle-east-and-africa/the-closest-look-yet-at-chinese-economic-engagement-in-africa#
5. https://www.wipo.int/edocs/lexdocs/laws/en/cn/cn099en.pdf
6. https://learn.stash.com/largest-companies-in-china-by-assets
7. https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_largest_Chinese_companies
8. https://www.rankred.com/largest-banks-in-the-world/
9. https://www.forbes.com/sites/wadeshepard/2019/10/03/what-china-is-really-up-to-in-africa/?sh=4f94e7135930