Nota: Ten tekst jest tłumaczeniem tekstu China’s Celebration of its own Brand of Imperialism in the guise of “Socialism with Chinese Characteristics” autorstwa P. J. Jamesa.
Wstęp
Najważniejszym elementem święta stulecia Komunistycznej Partii Chin (KPC), które odbyło się 1 lipca 2021, była godzinna mowa Xi Jingpinga. «Głównego przywódcy», który wygłosił ją w kierunku tysięcy zgromadzonych na placu Tiananmen. W swoim wystąpieniu Xi, jako sekretarz generalny komitetu KPC stojący przed swoim 25–osobowym politbiurem, jako prezydent Chin (urząd usunięty w 2018 roku przez NPC) i jako naczelny przywódca Sił Zbrojnych, wezwał członków KPC do czerpania siły z historii parti oraz walki o «modernizację i narodowe odrodzenie Chińskiej Republiki Ludowej». Poza tym, najważniejszymi elementami jego mowy była pochwała «socjalizmu z chińską charakterystyką» (tak wytrwale wspominanego przez KPC od czasów Denga Xiaopinga) który, według niego, pozwolił Chinom na «przekształcenie się z wysoce scentralizowanej formy ekonomii planowanej w dynamiczną socjalistyczną ekonomię rynkową», poza tym «przekształciło to Chiny z kraju odizolowanego w kraj otwarty na świat zewnętrzny». Motyw «narodowego odrodzenia» (utrzymywany przez Xi od momentu objęcia urzędu w 2012 roku) jest oparty o «silne wojsko», które ma zagwarantować «bezpieczeństwo narodu» i pozwolił na «osiągnięcie pierwszego celu stulecia», czyli usunięcie biedy. Zadanie to zostało rozpoczęte w 2012 roju przez Kongres. Poza tym, Chiny (w jego słowach) posuwają się nieubłaganie w kierunku drugiego celu stulecia, czyli transformacji w «udane i współczesne socjalistyczne państwo we wszystkich aspektach» z pomocą «przyśpieszonej modernizacji obrony narodowej i sił zbrojnych», po to aby osiągnąć «pełną wojskową modernizację» w 2035 i, co najważniejsze, ostrzec wrogie siły, aby te «nie podważały wytrzymałości, siły oraz umiejętności ludu Chińskiego w obronie swojej niezależności narodowej i jedności terytorialnej».
Dokładnie tydzień temu (to jest 25 lipca), gdy robiono próby święta, plac Tiananmmen był zamknięty i zabarykadowany dla mas. Państwowa Rada Informacyjna wypuściła dokument o nazwie «China’s Political Party System: Cooperation and Consultation», który opisywał wyróżniające cechy oraz siłę ich systemu politycznego. Dokument podkreślał szczególnie jaką przewagę ma ścieżka wytyczona przez KPC w kwestii pewności siebie oraz umiejętności przywódczych. Według tej pracy Chiny i jej system polityczny są kombinacją teorii marksistowskiej oraz rzeczywistości chińskiej. Dzięki tym dwóm faktom partia była w stanie zrealizować uniwersalną reprezentację interesów i gwarancje wydajności rządu. Tego samego dnia, w trakcie konferencji prasowej, wiceminister Zjednoczonego Frontu Pracy Xu Yousheng stwierdził, że Chińskie osiągnięcia udawadniają, że aktualny system partyjny jest «najlepszą droga łapania myszy» (przywołując tym samym znany cytat Denga Xiaopinga, który zainicjował proces «czterech modernizacji»: «Nie ma znaczenia czy kto jest czarny czy biały, o ile łapie myszy». Warto wspomnieć, że Xu nawiązał do tego cytatu opisując system partyjny Chin jako «wielki wkład w formy rządów ludzkości»), tzn. najbardziej efektywne narzędzie do wprowadzania neoliberalnego rozwoju. Xu podkreślał szczególnie, że «formy partii politycznych są różnorodne, więc nie może istniec uniwersalny model». W tym samym czasie, światowe korporacyjne media trawają w swoich kampaniach nienawiści na temat tego co nazywają «katastrofalnymi programami politycznymi» we wczesnych etapach rządów komunistów z jednej strony. Z drugiej strony, obsypują pochwałami chińskie «reformy rynkowe» w okresie neoliberalnym, które (w ich słowach) stworzyły druga największą ekonomię, superpotęgę z która rywalizować mogą tylko Stany Zjednoczone. Ponownie, wiele samozwańczych partii komunistycznych ciągle uznaje chińską Republikę Ludową za model godny naśladowania i przesyła gorące pozdrowienia KPC w okresie tej celebracji. Typowym przykłądem jest KPI (M), która w pełni doceniła sukces Chin w radzeniu sobie z problemami politoekonomicznymi spowodowanymi przez «międzynarodowy sektor finansowy rządzony przez imperialistycznych i neoliberalnych kapitalistów, które zbankrutowały całkowicie nie dając żadnego rozwiązania», tak jakby Chiny stały w opozycji do neoliberalnej korporatyzacji.
Krótka historia Chin
KPC została założona głównie z inicjatywy dwóch rewolucjonistów, Chena Duxiu oraz Li Dazhao, którzy z pomocą Dalekowschodniego biura Partii Komunistycznej Związku Radzieckiego oraz Dalekowschodniego Sekretariatu Międzynarodówki Komunistycznej, a w lipcu 2021 świętowała stulecie swojego istnienia. Mao Zedong był jednym z 12 delegatów, którzy byli obecni na zebraniu założycielskim w Szanghaju. W pierwszej fazie istnienia KPC (od 1920 do 1949 r.) Chińska Rewolucja skutecznie wyzwoliła państwo od feudalizmu i imperializmu. W drugiej fazie istnienia (od 1949 do 1970 r.) ChRL transformowała kraj według zadań demokratycznych i rewolucyjnych, z Mao Zedongiem jako głosem, który kierował Partią Komunistyczną zarówno ideologicznie, jak i politycznie. Z tego powodu w okresie od 1920 do 1970, mimo różnorakich form prawicowego i lewicowego odchylenia Marksizm-Leninizm-Myśl Mao Zedonga pozostała ideologią kierująca KPC.
Chińska rewolucja z roku 1949 załamała imperialistyczną hierachię odziedziczoną przez kolonialny porządek świata. Co więcej, rewolucja ta zniszczyła wewnętrzne feudalne bastiony. Było to niespotykane wydarzenie historyczne, które nie miało wcześniej żadnych poprzedników. Po 1949 Chiny przeszły zaskakującą drogę transformacji społecznej, ekonomicznej i kulturowej, która przyniosła nieporównywalne zmiany w życiu ludzi. Kolektywizacja rolnictwa, zapewniająca wypełnienie potrzeb ludzkich i podnosząca produkcję przez poprawne naukowe i technologiczne odkrycia, przezwyciężenie niedożywienia i analfabetyzmu, integracja pracy manualnej i umysłowej, budowa fabryk i miejsc pracy blisko gospodarstw i szkół, wyczerpujący rozwój systemu edukacji i zdrowia, i tak dalej i tak dalej. Wszystko to było w pełni zintegrowane z systemem komun, a rozwój naukowy i technologiczny kwitł pod zarządem państwowym. Chiny były w tym okresie świetnym przykłądem rozwoju, czy to w przemyśle ciężkim czy usługach społecznych. Niestety, okres socjalistycznego rozwoju skończył się gwałtownie w latach siedzemdziesiątych. Komitety chłopskie i robotnicze kontrolowały swoje miejsca pracy, w czasach gdy organizacje ludowe pracowały ręka w rękę z intelektualistami, aby przekształcić społeczeństwo społecznie oraz kulturalnie. Jedną z głównych ról armii była pomoc ludziom w miejscach życia i pracy. Żeby być precyzyjnym, samowystarczalny system komun, «żelazna miska socjalizmu», która została zbudowana przez ćwierć wieku socjalistycznej transformacji zapewniła wszystkim dom, jedzenie, zdrowie, edukację i zatrudnienie.
W czasie tego okresu KPC wzieła na swoje barki wiele politycznych interwencji realizowanych przez społeczne i kulturowe rewolucje, których finalnym celem była transformacja relacji do środków produkcji, rewolucjonizacja nadbudowy oraz rozwój demokracji dla mas poprzez eksponowanie i radzenie sobie z biurokratycznymi tendencjami w partii. Rewolucyjne komitety członków partii, ekspertów technicznych i członków komun brały udział w całym procesie. Dla przykładu, biorąc pod uwagę straszne problemy związane z zaakceptowaniem «głównonurtowego paradygmatu rozwoju», który został zkonceptualizowany jako «dogonienie Zachodu» przez Związek Radziecki. Mao przywołał tą propozycję w jego pracy «On Ten Major Relations» [O 10 głównych relacjach] w 1950 roku. Praca zajmowała się kolejno,
- Związkiem pomiędzy przemysłem ciężkim, lekkim oraz rolnictwem w stosunku do siebie,
- Związkiem pomiędzy przemysłem w rejonach nadmorskich oraz wewnątrz kraju,
- Związkiem pomiędzy wzmacnianiem ekonomii oraz zdolności obronnych,
- Związkiem pomiędzy państwem, jednostkami produkcji i producentami,
- Związkiem pomiędzy lokalnymi oraz centralnymi władzami,
- Związkiem pomiędzy populacją Han i mniejszościami narodowymi,
- Związkiem pomiędzy Partią i niepartyjnymi,
- Związkiem pomiędzy rewolucją, a kontrrewolucją,
- Związkiem pomiędzy tym co poprawne i błędne,
- Związkiem pomiędzy Chinami, a innymi państwami.
Pomimo, że wygłoszony referat był dość prosty, konceptualizacja 10 głównych relacji wygłoszona przez Mao była zdolna zaatakować głównonurtowy kapitalistyczny paradygmat rozwoju i wydedukować wydajne strategie rozwijające socjalizm w państwie.
Nawet wcześniej, w 1950 roku, aby uniknąć błędów Związku Radzieckiego, Mao wziął na swoje barki odpowiedzi na kwestię upraszczania aparatu państwowego, redukcji wydatków wojskowych i administracyjnych jako głównych wymogów, aby «osiągnąć lepszą finansową i ekonomiczną sytuację». Mao był bardzo krytyczny wobec metod według których Związek Radziecki «wyciskał» z chłopstwa siły pod pozorem industralizacji oraz rozwoju. Gdy typowo chłopski model rolniczy jest jeszcze teraz w kryzysie z powodu ataków korporacyjnego kapitału, jego obserwacje sprzed 70 lat są dalej świetną odpowiedzią na to, jak rozwijać rolnictwo. Co do kwestii budowania ludowej siły politycznej na poziomie lokalnym, Mao mówił wprost, «Nie możemy iść za przykładem Związku Radzieckiego i koncentrować wszystkiego w rękach władz centralnych. Tym samym ograniczamy pole do popisu władzom lokalnym i odmawiamy im prawa do niezależnego działania.» Słowa Mao znalazły posłuch wśród osób, które słusznie odrzucają dekadencki system i ideologie burżuazyjne innych państw. Zamiast tego oferował podejście dialektyczne oparte o «nauczenie się rozwiniętej nauki i przemysłu» bezpośrednio od państw burżuazyjnych, po to, aby zastosować je u siebie. Zaopiniował, «Ani całkowite odrzucenie wszystkiego co obce, czy to naukowe, czy technologiczne, czy kulturowe, ani całkowite przyjęcie wszystkiego co obce […] nie ma nic wspólnego z podejściem marksistowskim». Perspektywa ta znalazła odzwierciedlenie nawet w relacjach KPC z Komintermem. Mimo tego, że Mao był świadomy błędnego kursu Związku Radzieckiego, zawsze zwracał szczególną uwagę na wielkie osiągnięcie jakim jest pierwsze państwo socjalistyczne zbudowane przez Lenina i Stalina. Nie zwlekał z obroną Związku Radzieckiego przed antykomunistyczną propagandą centrów imperialistycznych.
Z przejęciem władzy przez chruszczowowski rewizjonizm, który przy okazji ostrej kampanii przeciwko Stalinowi, zaczał snuć prognozy o «osłabionym imperializmie», «ucywilizowanym imperializmie», «zniknięciu kolonializmu» oraz zaczął teoretyzować o «pokojowej drodze» do socjalizmu, która została wzmacniana przez apolityczną prognozę rozwoju ekonomicznego, jako głównego zadania ruchów narodowowyzwoleńczych. Gdy chruszczowiści odrzucili paradygmat walki klasowej przeciwko imperializmowi, obóz socjalistyczny znalazł się w wielkim problemie. W tym kontekście, KPC przez polemikę przeciwko rządowi radzieckiemu zwana Wielką Debatą lat ‘60, która została wyłożona w General Line of the International Communist Movement, Mao Tsetung systemicznie obnażył restaurację kapitalizmu w Związku Radzieckim i określił generalne podejście do neokolonialnej fazy imperializmu. Określając neokolonializm jako nową fazę imperializmu, która jest «bardziej zgubną i przerażającą jego formą», a która została zapoczątkowana przez Stany Zjednoczone w okresie powojennym, KPC zcharakteryzowała podejście rewizjonistycznego rządu Radzieckiego jako «apolegetów neokolonializmu». Starała się wytłumaczyć jak socjalimperializm (socjalistyczny w słowach, imperialistyczny w czynach) schodzi się w ideologią i praktyką burżuazyjną. Wmiędzyczasie od 1956 roku, kierowany przez Liu Shao Chi prawicowy trend z bezkrytycznym naciskiem na «siły produkcyjne» pojawił się również w KPC. Wewnątrzpartyjny bój który z niego wynikł spowodował, że Mao znalazł się w mniejszości nawet we własnej partii. Mimo tego nadal walczył, aby «zintegrować uniwersalne prawdy Marksizmu-Leninizmu z konkretną praktyką Chińskiej rewolucji».
W takich warunkach i ze pełną świadomością powstających wewnętrznych i zewnętrznych konfliktów Mao w zgodzie z linią mas rozpoczął Wielką Proletariacką Rewolucję Kulturalną (WPRK), której celem było wzniecenie rewolucyjnej siły demokratycznej upolitycznionych mas, a których rolą było niesienie sztandaru rozwoju socjalizmu, a co za tym idzie oddalenie powtórki z Sowieckiej restauracji kapitalizmu w Chinach. WPRK rozpoczęła się w 1966 roku i stała się żywiołową walką polityczną przeciwko kapitalistycznym tendencjom i biurokratycznej korupcji. Jej celem było podniesienie świadomości klasowej mas i rewolucjonizacja nadbudowy wraz z wzrostem produkcji przez transformację relacji do jej środków. Mimo tego, jak zauważyli inni Marksiści-Leniniści, walka przeciwko odchyłowi prawicowemu spowodowała powstanie sekciarskich tendencji lewackich, w tym działań sprzecznych poczynionych przez zaangażowanych aktywistów oraz uczonych. Wykorzystując zaogniony wewnątrzpartyjny konflikt, siły prawicowe spenetrowały nawet armię ludową, która teraz niszczyła inicjatywę oraz ruchy mas. W tym samym czasie Lin Biao, który starał się nie wychylać po swoich wojskowych inicjatywach w latach ‘40 wyszedł z ukrycia i sprawował kierowniczą rolę w latach ‘60 z użyciem swojej awanturniczej polityki.
Wewnętrzne następstwa tych czynów miały również swoje odbicie w polityce międzynarodowej. Postawa KPC wobec neokolonializmu oraz jej analiza post-wojennego etapu imperializmu odkryła strategie i taktyki użyte przez amerykański imperializm oraz radziecki socjalimperializm. Te dokonania inspirujące proletariat oraz wyzyskiwane masy nie mogły się utrzymać jeśli brakowało poprawnej linii wewnątrz partii. Działalność lewackiej sekciarskiej dewiacji Lin Biao, która interpretowała imperializm jako «zmierzający w kierunku całkowitego załamania», a socjalizm jako «idący w kierunku totalnego światowego zwycięstwa» służyła zakamuflowaniu faktu, że Lin Biao i jego poplecznicy zgadzali się z prognozą «osłabionego imperializmu» postawioną przez rewizjonistów z kliki Chruszczowa w latach ‘50. Warto wspomnieć, że nieprawidłowa konceptualizacja «radzieckiego socjalimperializmu» jako większego zagrożenia niż imperializm amerykański została w pełni zaakceptowana na polu międzynarodowym przez różnorakie awanturnicze odłamy «lewicowe». Takie podejście znalazło swoją realną manifestację w fakcie, że Henry Kissinger odwiedził w sekrecie ChRL w czerwcu 1971 roku, aby zaaranżować wizytę Richarda Nixona w lutym 1972 roku. «Teoria trzech światów» wygłoszona przez Denga Xiaopinga na spotkaniu generalnym ONZ 10 kwietnia 1974 wyraźnie sugerowała, że «radziecki socjalimperializm» jest bardziej groźny niż imperializm amerykański. Ten akt kompletnie zdezorientował zarówno cele międzynarodowego proletariatu jak i ruchy narodowowyzwoleńcze. Sama mowa była bezpośrednim następstwem prawicowej dewiacji ubranej w sekciarski strój. Dzięki tej mowie całe zrozumienie neokolonializmu w kontekście krytyki rewizjonizmu radzieckiego zostało wyrzucone na śmietnik. Nie dość, że mowa ta zakłóciła to zrozumienie, to jeszcze pozwoliła kierowanemu przez USA imperializmowi, który znajdował się w jednym z największych kryzysów od czasów wojny, bezwstydnie ściągnąć maskę «dbania o ludzi» i rozpocząć proces bezwstydnego międzynarodowego wyzysku pod maską neoliberalizmu. [NOTA: Rozmowy Mao – Nixon dotyczyły demilitaryzacji Tajwanu, który to cel został osiągnięty. Przedstawianie tego w jednym szeregu z «teorią trzech światów» jest niesłuszne.]
W międzyczasie, na 10 kongresie KPC, który odbył się w roku 1973, sekciarski trend Lin Biao, tego który «wywiesił czerwoną flagę na rzecz walki z czerwoną flagą», dogorywał już od 1971 i w końcu umarł. Jednak, scena polityczna była już gotowa na rehabilitację prawicowego Denga i jego popleczników, tych samych, którzy doświadczyli znacznych komplikacji przez WPRK oraz przeciwko którym Mao walczył już od lat ‘40. Deng wyszedł z osłabionej Rewolucji Kulturowej w pełni sił. Zjednoczył siły centrystyczne, nawet te które zostały wybrane do komitetu centralnego i z łatwością przejął władzę po śmierci Mao w 1976. Ten akt spowodował rehabilitację rewizjonistycznych kadr i rozpoczął proces restauracji kapitalizmu w ChRL. Po ostatecznej konsolidacji władzy, w roku 1978, «socjalizm z chińską charakterystyką» został oficjalnie dodany do głównej ideologii Marksizmu-Leninizmu-Myśli Mao Zedonga, co spowodowało fundamentalną zmianę na linii polityczno-ideologicznej KPC.
Ścieżka kapitalistyczna Chin
Wiele już napisano o tym jak ChRL przeszła kapitalistyczną transformację w okresie po śmierci Mao, z tego powodu ten artykuł nie będzie poruszał tu tak szczegółowej analizy. Restauracja kapitalizmu to proces w którym Republika Ludowa przechodzi w państwowy kapitalizm pod zarządem partii, która sama przekształca się w twór o charakterze biurokratyczno-burżuazyjnym. Rewolucyjna literatura czasów minionych, w tym teksty na temat WPRK oraz tego jak myśleć rewolucyjnie, były cenzurowane i tłumione. Wiele osób wspierających Mao zostało poddane represjom. Strajki robotnicze oraz krytyka polityki ekonomicznej została stłumiona według dyktatu «rozwój jako jedyna zasada». Komuny ludowe, które działały w harmonii z państwowymi przedsiębiorstwami w całych Chinach zostały rozbite, a wszystkie podstawowe gwarancje jedzenia, wiktu, zdrowia, edukacji zostały systematycznie zabrane. Wraz z frazą «chwalebnym jest się bogacić» do słownika zostało wprowadzony popularny cytat Denga, «nie ma znaczenia czy kot jest czarny czy biały, o ile dobrze łapie myszy». Jego cel był prosty i opierał się na odpolitycznieniu ekonomii. Jakby tego było mało, od lat ‘80, ChRL kompletnie odcięła się od wszystkich ruchów rewolucyjnych oraz narodowowyzwoleńczych.
Chiński rozwój polityczno-ekonomiczny od momentu adopcji sloganu «chwalebnym jest się bogacić» oraz ogłoszeniem «czterech modernizacji» był tragiczny. Przez lata ‘80 KPC oraz chiński reżim skupiał się na położeniu niezwykle potrzebnych podstaw pod rozwój kapitalizmu. Pierwszym krokiem było połączenie biurokratycznego aparatu państwowego z prywatnymi firmami oraz reorientacja tak zwanych państwowych banków, tak aby wspomagały prywatne przedsiębiorstwa. Poza tym, od samego początku, w przeciwieństwie do krajów zależnych od imperializmu jak Indie, Chiny były w stanie podejmować niezależne polityczno-ekonomiczne decyzje. Dla przykładu swobodnie wchodzić w spółki z zagranicznym kapitałem, a co za tym idzie swobodnie adaptować się do współczesnej technologii na własnych zasadach. Z tego powodu starano się, aby państwo przeszło ze źródła taniego eksportu (wykorzystujące swoją własną ludność jako źródło pracy), do czegoś «bardziej wartościowego». W tym celu ustanowiono specjalne strefy ekonomiczne nad wybrzeżami. Ta strategia prywatyzacji przeszła w latach ‘90 małą korektę i zaczęła skupiać się na bezpośrednich inwestycjach zagranicznych. Chiny wykorzystały tanią siłę roboczą, luźne podejście do podatków oraz regulacji na rzecz środowiska, z tego powodu organizacje międzynarodowe oraz firmy konsultanckie szybko uznały je za najlepsze miejsce do prowadzenia biznesu. To pozwoliło Chinom stać się jednym z największych partnerów neoliberalnego podziału pracy i łatwo zintegrować się z światowym kapitałem finansowym. W zgodzie ze spekulatywnym charakterem akumulacji w korporacjach, nieruchomościach, rynkach finansowych etc., tego typu przedsięwzięcia rozkwitły również w Chinach. W skrócie, od lat ‘80, zarządzany przez partię biurokratyczny aparat państwowy Chin przekształcił instytucję mającą na celu bronić interesów mas w instytucję broniącą interesów globalnego kapitału.
Z tego powodu na przełomie 21 stulecia Chiński monopol kapitalistyczny oparty o aparat biurokratyczny odniósł sukces w budowie wielu monopoli, których głównym celem był eksport kapitału do co najmniej stu krajów (w 2021 liczba ta wynosiła 125). Chiny osiągnęły sukces w zdobyciu proporcjonalnie dużego procenta rynków towarowych, ponieważ były bazą produkcyjną o niskich kosztach. Rynek ten był tak duży, że konkurował z rynkiem amerykańskim. W tym samym czasie skuteczna konsolidacja rynku światowego współgrała z powstaniem szybko poruszającej się «granicy» zawrotnie rozwijających się technologii jak digitalizacja, które nie miały znaczenia w 20 wieku. I tu ponownie fakt, że chiński aparat państwowy ściśle zintegrowany jest z kapitałem pozwolił wielu korporacjom o charakterze międzynarodowym rozwinąć te technologie w zawrotnym tempie. Wiele konglomeratów jak BAT (Baidu, Alibaba, Tencent) prześcignęły swoich zachodnich konkurentów jak np. dolinę krzemową (Google, Facebook, Amazon, Netflix, Apple, Microsoft) na poziomie ekonomicznym i technologicznym. Bliska integracja BAT z rządem Chińskim powoduje, że to ostatnie jest w stanie konkurować z hegemonią amerykańskiego dolara jako międzynarodowej waluty. Wraz z tym powstało państwo, które dokończyło już kapitalistyczną transformację, a której PKB opiera się głównie na sektorze prywatnym (którego udział to około 70%), czego efektem jest koncentracja majątku i nierówności społeczne (o korupcji nie wspominając) tak straszne, że nawet USA nie może się pochwalić takimi wynikami. Według publikacji Hurun Global Rich List z 2021 roku, Chiny w ciągu 5 lat «wydały na świat» 490 miliarderów (w porównaniu do 160 miliarderów z USA) i są pierwszym krajem na świecie, który może pochwalić się aż 1058 takimi osobnikami. Liczba ta jest większa niż suma miliarderów z USA, Włoch i Niemiec. W obliczu takiego trendu, aby osiągnąć idealne połączenie biurokratycznego aparatu państwowego i korporacyjnego kapitału 16 kongres partyjny w 2002 formalnie zdecydował, że należy rozszerzyć członkostwo partyjne do korporacyjnych prezesów (sam proces zapraszania bogaczy do partii rozpoczął się w 1978 roku, z inicjatywy Denga). Jak można się spodziewać, po dwóch dekadach, około połowa chińskich miliarderów zajmuje ciepłe posadki na wysokich stanowiskach różnorakich komitetów, a proporcja milionerów i miliarderów do członków z normalnej populacji jest bardzo wysoka.
Nie ma wątpliwości do co tego jak cztery dekady kapitalistycznego rozwoju rzutowały na stosunki socjoekonomiczne. Jednym ze szczególnie rzucających się w oczy jest tak zwany «nierówny rozwój» spowodowany przez odejście od doktryny Mao «stania na dwóch nogach», doktryny która została skutecznie wyłożona w mowie na temat «Dziesięciu głównych relacji». Wśród niespotykanego wzrostu PKB w ciągu ostatnich czterech dekad jak na dłoni widać, że samozależne i samowystarczalne komuny zostały w pełni zniszczone. Spowodowało to okropne przeniesienie ludzi z rejonów rolniczych i zmusiło ich do przeniesienie się na łono miast oraz specjalnych stref ekonomicznych. W tych miejscach są oni poddawani ekstremalnym formom pracy niewolniczej i superwyzyskowi. Pomimo spektakularnego rozwoju ekonomicznego, w Chinach ponad 35% osób (w porównaniu do 2% w krajach imperialistycznych) dalej działa w rolnictwie, którego wpływ na PKB jest znikomy i wynosi około 10%. Z drugiej strony, pomimo zarabiania głodowych stawek, co przyciąga zarówno wewnętrzny i zagraniczny kapitał, zapotrzebowanie na pracę w Chinach dalej jest dość niskie, podobnie jak w innych krajach. Sektor usługowy rośnie w Chinach, ale mimo tego nie jest w stanie zaabsorbować «rezerwowej armii» bezrobotnych. Jednocześnie spekulacja finansowa, nieruchomości czy zwyczajne szwindle kwitną w Chinach, które nie są odporne na intensyfikujące się kryzysy spowodowane neoliberalizmem i powiązaniami ze światowym rynkiem towarowym oraz finansowym. Wszystkie te czynniki jedynie akcentują sprzeczności pomiędzy Chińskim monopolistycznym kapitalizmem państwowym, a klasą pracującą i masami.
Imperializm z chińską charakterystyką
Oczywistym jest, że «socjalizm z chińską charakterystyką» jest zaledwie kamuflażem używanym przez zwolenników kapitalizmu, aby ukryć pro-burżuazyjną trajektorię Chin od lat ‘80 oraz to jak przekształciła się w jedną z głównych sił imperialistycznych. Ta ideologia istnieje, aby okłamywać klasę pracującą i uciskane masy świata, nie tylko masy w Chinach. Ta sama retoryka «socjalizmu» została użyta, aby poradzić sobie z sytuacją na Tiananmen w latach ‘80, gdzie liberalni intelektualiści, studenci oraz dysydenci wewnątrz partii pragnęli, aby deformy rynkowe szły ręką w rękę z polityczną wolnością i prywatyzacją kapitału. Co ważne, Chiny utrzymujące, że są socjalistyczne jest wygodną bronią w ręku imperialistów i neoliberałów, którzy w ten sposób rozsiewają antykomunistyczną propagandę. Nie ważne, że prawa ruchu kapitału w erze imperialnej zostały odkryte przez Lenina, a Chiny wzmacniając się przez integrację ze światowym rynkiem przekształcają się w kolejne imperium. W późnych latach ‘90, reunifikacja Hong Kongu (‘97) oraz Makao (‘99), centrów globalnego kapitału, jeszcze przyśpieszyła ten proces. Formalne wejście Chin do WTO [Światowej Organizacji Handlu] w 2001 roku pozwoliło im na większe wejście na rynek imperialistyczny. Przypominam, że WTO to kolejna podstawa neokolonializmu tak samo jak Bank Światowy i IMF. W okresie ekonomicznego kryzysu z roku 2008 Chiny stały się największym eksporterem kapitału i były na drodze do stania się tak obrotne pod tym względem jak Stany Zjednoczone. Poza współuczestniczeniem w strukturach polityczno-ekonomicznych zarządzanych przez neokolonialne USA, imperialistyczne Chiny mają również swoje własne inicjatywy. Chodzi konkretnie o: Shanghai Cooperation Organisation (SCO), Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB), Belt and Road Initiative (BRI), BRICS including New Development Bank (NDB), Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP). Przykłady można mnożyć, ale ważne jest to, że mimo swojej «socjalistycznej» retoryki, Chiny całkowicie odrzucają marksistowskie stwierdzenie, że wydawanie pieniędzy na wojsko to «nieproduktywna strata pracy», dumnie je rozbudowują. Porównując 2020 do 2000 wydatki na wojsko wzrosły dwudziestokrotnie i osiągnęły budżet 260 miliardów dolarów. Jeśli zaś chodzi o technologie kosmiczne oraz wojskowe (w tym lotniskowce, rakiety, bombowce, itp.) Chiny są na podobnym poziomie co Stany Zjednoczone.
W dzisiejszych czasach eksport kapitału chińskiego przekształca takie kraje jak Pakistan, Iran czy Sri Lanka w kraje silnie zależne od inwestycji. Ten proceder przekroczył już granice Azji i powoli penetruje cały kontynent afrykański oraz cześć Europy, a nawet Ameryki Łacińskiej. Gdy Włochy zdecydowały się na przyłączenie do programu Pasa i Drogi, odrzucając tym samym dyktat USA i NATO, inne kraje jak Niemcy czy Francja zaproponowały ściślejszą wymianę handlową między Europą a Chinami. Zostawiając zarówno USA jak i UE w tyle, Chiński imperializm stał się dzięki rozwiniętej technologii jednym z największych eksporterów kapitału do Afryki. Założył on również tam bazy wojskowe, na przykład w Dżibuti. Światowy kryzys ekonomiczny i finansowy, po którym nastąpiła pandemia spowodował bardzo głęboką penetrację kapitału chińskiego w Afryce pod przykrywką «pomocy w rozwoju» na rzecz portów, torów, dróg, rurociągów czy telekomunikacji. Logicznym jest, że poza plądrowaniem cennych zasobów naturalnych, materiałów, siły roboczej Chińskie neokolonialne działania spowodowały całkowite zniszczenie chłopstwa oraz wywołały masowe bezrobocie oraz biedę. Inicjatywa KPC «Made in China 2025» stara się przekształcić rolę Chin z kraju posiadającego tanią siłę roboczą w kraj eksportujący kapitał oraz posiadający większą cześć udziałów na rynku światowym w porównaniu z ich imperialistycznymi rywalami.
Zachodnia narracja o kapitalizmie/imperializmie kontra Chiny
Warto zwrócić uwagę na to, że mechanistyczne zachodnie rozumienie relacji klasowych/własnościowych i sposobu rządów nie odpowiada temu, jak proces prywatyzacji/korporatyzacji przebiegał w Chinach. Najważniejszą kwestią jest to, że Chiny jako socjalistyczna republika były oddzielone od powojennych praw ruchu oraz logiki kapitału finansowego w okresie od ‘49 do połowy lat ‘70. Z tego powodu przebieg ich rozwoju mógł iść po kompletnie innej i niezależnej drodze polityczno-ekonomicznej. Przynajmniej do momentu w którym w okresie post-maoistowskim rozpoczęła się restauracja kapitalizmu. Z tego powodu, typowo mechanistyczna analiza nie jest w stanie zrozumieć jak Chiny zeszły na drogę kapitalistyczną i jak przekształciły się w państwo imperialne. Ten wyczyn wymaga analizy charakteru chińskiego kapitalizmu/imperializmu w odniesieniu do konkretnych warunków. Co ważne, chińscy zwolennicy kapitalizmu oraz biurokratyczna burżuazja również wyciągnęły lekcje z procesu w którym rozpadła się Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego. Z tego powodu od samego początku kapitalistyczna transformacja efektywnie zarządzała przemysłową i technologiczną bazą stworzoną podczas okresu socjalistycznego. Partyjna biurokracja miała wszystko pod ścisłym nadzorem, tak aby proces prywatyzacji przebiegł według ich widzimisię na wszystkich poziomach. To, jak poradzono sobie z niepokojami w Tiananmen to również efekt tego. Dlatego, aby utrzymać ciągły i dokładny nadzór, komórki partyjne oraz ich jednostki działają na wzór prywatnej firmy. Obecność odpowiedniego reprezentanta partii na zebraniach zarządu to norma, a to, że CEO dużych firm mają członkostwo w partii jest z tym powiązane. Nawet Walmart, największa amerykańska międzynarodowa korporacja, która kupowała na rynku Chińskim aż 70% zaopatrzenia, a w placówkach amerykańskich nigdy nie zezwoliła na obecność związków, jest zobowiązana wpuszczać komórki partyjne do swoich sklepów w Chinach. Nie ma kompromisu, państwowa dyktatura biurokratyczno-burżuazyjna bierze udział w ciągłej korporatyzacji Chin.
W czasie rządów Xi Jingpinga ten trend biurokratycznej redukcji korporacyjnego sektora prywatnego został wzmocniony. Dla przykładu znany Jack Ma z Alibaby (którego imperium jest prawdopodobnie większe niż jakiekolwiek inne w US lub UE), twarz korporacyjnych Chin, nagle wypadł z łask, odszedł od życia publicznego i przez 8 miesięcy nie było o nim nawet słowa w mediach. Jednocześnie, jeśli wierzyć raportom, Chińscy «regulatorzy» zostali wysłani z misją «naprostowania» Jacka Ma ze względu na to, że był bardzo otwarty i publicznie krytykował biurokratyczne regulacje finansowe i problemy w wypełnianiu ich. To spowodowało nagły spadek fortuny Ma oraz akcji Alibaby o około 30% od listopada 2020. Sprawozdania wspominają również ostrzeżenia wydane co najmniej 12 firmom technologicznym, których akceptacja regulacji finansowych jest nadzorowana przez Ludowy Bank Chin.
Jednakże to wszystko nie znaczy, że Chiny pragną odwrotu od procesu akumulacji bogactwa wśród korporacji. Ten proces postępuje bardzo szybko. Co się wydarzyło to usunięcie problemów stojących na drodze, aby biurokratyczny reżim państwowy oraz prywatny korporacyjny kapitał zjednoczyły się w «historii sukcesu» Chińskiego imperializmu. Dodanie Myśli Xi Jinpinga do rdzenia ideologicznego Marksizmu–Leninizmu–Myśli Mao Zedonga to kolejny krok w tym celu. Co więcej, nowy wkład jest kompletną antytezą linii ideologiczno-politycznej prowadzonej przez Mao w 1949-76 roku. Liberałowie wszystkich krajów interpretują usunięcie kadencji prezydenckiej oraz tak zwanego «kolektywnego zarządu» jako powrót do «ery Mao». Taka interpretacja działań Xi nie ma sensu, bo «socjalistyczny» kierunek Chin opiera się o promowanie obrazu «socjalizmu», aby zaspokoić zdegenerowaną, apolityczną «lewicę», która nie widzi problemów jak postępująca korporatyzacja, biurokratyzacja i militaryzacja. Cała ta asertywna rola Chińskiego imperializmu na poziomie światowym jest oczywista, jeśli przeczyta się dokładnie mowę Xi zacytowaną we wstępie niniejszego artykułu.