Rewolucja Październikowa nie jest jedynie rewolucją „w ramach narodowych“. Jest przede wszystkim rewolucją o charakterze międzynarodowym, światowym, oznacza bowiem gruntowny zwrot w światowych dziejach ludzkości, zwrot od świata starego, kapitalistycznego, do świata nowego, socjalistycznego.
W przeszłości rewolucje kończyły się zazwyczaj zastąpieniem u steru rządów jednej grupy wyzyskiwaczy inną grupą wyzyskiwaczy. Wyzyskiwacze zmieniali się, wyzysk pozostawili. Tak się rzecz miała podczas wyzwoleńczych ruchów niewolników. Tak się rzecz miała w okresie powstań chłopów pańszczyźnianych. Tak się rzecz miała w okresie znanych „wielkich“ rewolucji w Anglii, we Francji, w Niemczech. Nie mówię o Komunie Paryskiej, która była pierwszą, pełną chwały, bohaterską, aczkolwiek nie uwieńczoną powodzeniem, próbą proletariatu zwrócenia historii przeciw kapitalizmowi.
Rewolucja Październikowa różni się zasadniczo od tych rewolucji. Stawia sobie ona za cel nie zastąpienie jednej formy wyzysku inną formą wyzysku, jednej grupy wyzyskiwaczy inną grupą wyzyskiwaczy, lecz zniesienie wszelkiego wyzysku człowieka przez człowieka, zniesienie wszelkich grup wyzyskiwaczy, ustanowienie dyktatury proletariatu, ustanowienie władzy najbardziej rewolucyjnej klasy ze wszystkich klas uciskanych, jakie istniały dotychczas, zorganizowanie nowego, bezklasowego społeczeństwa socjalistycznego.
Właśnie dlatego zwycięstwo Rewolucji Październikowej oznacza gruntowny przełom w historii ludzkości, gruntowny przełom w losach dziejowych kapitalizmu światowego, gruntowny przełom w ruchu wyzwoleńczym proletariatu światowego, gruntowny przełom w sposobach walki i formach organizacji, w życiu codziennym i tradycjach, w kulturze i ideologii mas wyzyskiwanych całego świata. Oto główna przyczyna, dla której Rewolucja Październikowa jest rewolucją o charakterze międzynarodowym, światowym.
W tym tkwią również źródła głębokiej sympatii, jaką darzą Rewolucję Październikową masy uciskane wszystkich krajów widząc w niej rękojmię swego wyzwolenia.
Można by wskazać szereg podstawowych zagadnień, w których dziedzinie Rewolucja Październikowa wywiera wpływ na rozwój ruchu rewolucyjnego na całym świecie.
1. Cechą znamienną Rewolucji Październikowej jest przede wszystkim to, że przerwała front imperializmu światowego, obaliła burżuazję imperialistyczną w jednym z największych krajów kapitalistycznych i postawiła u władzy proletariat socjalistyczny.
Klasa najemników, klasa prześladowanych, klasa uciskanych i wyzyskiwanych wzniosła się poraz pierwszy w dziejach ludzkości na stanowisko klasy panującej zarażając swoim przykładem proletariuszy wszystkich krajów. Oznacza to, że Rewolucja Październikowa zapoczątkowała nową epokę, epokę rewolucji proletariackich w krajach imperializmu.
Odebrała ona narzędzia i środki produkcji obszarnikom i kapitalistom i przekształciła je na własność społeczną przeciwstawiając w ten sposób własności burżuazyjnej własność socjalistyczną. Tym samym zdemaskowała kłamstwo kapitalistów, że własność burżuazyjna jest nietykalna, święta, wieczna.
Wydarła władzę burżuazji, pozbawiła burżuazję praw politycznych, zburzyła burżuazyjny aparat państwowy i oddała władzę w ręce Rad przeciwstawiając w ten sposób burżuazyjnemu parlamentaryzmowi, jako demokracji kapitalistycznej, socjalistyczną władzę Rad, jako demokrację proletariacką. Lafargue miał rację, gdy mówił już w roku 1887, że nazajutrz po rewolucji „wszyscy byli kapitaliści pozbawieni zostaną praw wyborczych“. Tym samym Rewolucja Październikowa zdemaskowała kłamstwo socjaldemokratów, jakoby obecnie możliwe było pokojowe przejście do socjalizmu poprzez parlamentaryzm burżuazyjny.
Ale Rewolucja Październikowa nie zatrzymała się i nie mogła się zatrzymać na tym. Zburzywszy to, co było stare, burżuazyjne, zaczęła budować życie nowe, socjalistyczne. Dziesięć lat Rewolucji Październikowej — to dziesięć lat budownictwa partii, związków zawodowych, Rad, kooperacji, organizacji kulturalnych, transportu, przemysłu, Armii Czerwonej. Niewątpliwe sukcesy socjalizmu w ZSRR na froncie budownictwa dowiodły naocznie, że proletariat może z powodzeniem rządzić krajem bez burżuazji i przeciw burżuazji, że może z powodzeniem budować przemysł bez burżuazji i przeciw burżuazji, że może z powodzeniem kierować całym gospodarstwem narodowym bez burżuazji i przeciw burżuazji, że może z powodzeniem budować socjalizm, pomimo kapitalistycznego otoczenia. Stara „teoria“, że wyzyskiwani nie mogą się obejść bez wyzyskujących; jak głowa i inne części ciała nie mogą się obejść bez żołądka — nie jest wyłączną własnością znanego senatora rzymskiego z czasów starożytnych, Meneniusza Agryppy. „Teoria“ ta jest teraz kamieniem węgielnym politycznej „filozofii socjaldemokracji w ogóle, socjaldemokratycznej polityki koalicji z burżuazją imperialistyczną — w szczególności. „Teoria“ ta, która przybrała charakter przesądu, stanowi teraz jedną z najpoważniejszych przeszkód na drodze rewolucjonizowania się proletariatu krajów kapitalistycznych. Jednym z najważniejszych wyników Rewolucji Październikowej jest fakt, że zadała ona tej kłamliwej „teorii“ cios śmiertelny.
Czy trzeba jeszcze dowodzić, że te i tym podobne wyniki Rewolucji Październikowej nie mogły i nie mogą pozostać bez poważnego wpływu na ruch rewolucyjny klasy robotniczej w krajach kapitalistycznych?
Takie powszechnie znane fakty, jak postępujący naprzód wzrost komunizmu w krajach kapitalistycznych, wzrastanie sympatii proletariuszy wszystkich krajów do klasy robotniczej ZSRR, wreszcie napływ delegacji robotniczych do kraju Rad niewątpliwie świadczą o tym, że ziarna, rzucone przez Rewolucję Październikową, zaczynają już wydawać plon.
2. Rewolucja Październikowa poderwała imperializm nie tylko w głównych ośrodkach jego panowania, nie tylko w „metropoliach“. Uderzyła również na tyły imperializmu, w jego peryferie, podważywszy panowanie imperializmu w krajach kolonialnych i zależnych.
Obalając obszarników i kapitalistów Rewolucja Październikowa rozbiła okowy ucisku narodowo-kolonialnego i wyzwoliła z tego ucisku wszystkie bez wyjątku narody uciskane rozległego państwa. Proletariat nie może wyzwolić siebie nie wyzwalając narodów uciskanych. Cecha charakterystyczną Rewolucji Październikowej jest fakt, że przeprowadziła ona w ZSRR te rewolucje narodowo-kolonialne nie pod flagą nienawiści narodowej i starć między narodami, lecz pod sztandarem wzajemnego zaufania i braterskiego zbliżenia się robotników i chłopów wszystkich narodowości ZSRR, nie w imię nacjonalizmu, lecz w imię internacjonalizmu.
Właśnie dlatego, że rewolucje narodowo-kolonialne dokonane zostały u nas pod kierownictwem proletariatu i pod sztandarem internacjonalizmu, właśnie dlatego ludy-pariasy, ludy-niewolnicy poraz pierwszy w dziejach ludzkości podniosły się do poziomu narodów rzeczywiście wolnych i rzeczywiście równych zarażając swoim przykładem narody uciskane całego świata.
Oznacza to, że Rewolucja Październikowa zapoczątkowała nową epokę, epokę rewolucji kolonialnych, dokonywanych w uciskanych krajach świata w sojuszu z proletariatem, p o d kierownictwem proletariatu.
Dawniej „było w zwyczaju“ sądzić, że świat podzielony jest z dawien dawna na klasy niższe i wyższe, na czarnych i białych, z których pierwsi niezdolni są do cywilizacji i skazani na to, aby być obiektem wyzysku, drudzy zaś są jedynymi nosicielami cywilizacji, powołanymi do wyzyskiwania pierwszych. Obecnie legendę tę na czy uważać za rozbitą i odrzuconą. Jednym z najważniejszych wyników Rewolucji Październikowej jest fakt, że zadała ona tej legendzie cios śmiertelny, wykazując w praktyce, że wyzwolone narody nieeuropejskie, wciągnięte w łożysko rozwoju radzieckiego, zdolne są pchnąć naprzód rzeczywiście przodującą kulturę i rzeczywiście przodującą cywilizację wcale nie w mniejszej mierze niż narody europejskie.
Dawniej „było w zwyczaju“ sądzić, że jedyną metodą wyzwolenia narodów uciskanych jest metoda nacjonalizmu burżuazyjnego, metoda odpadania jednego narodu od drugiego, metoda rozłączania ich, metoda potęgowania nienawiści narodowej między masami pracującymi różnych narodów. Teraz legendę tę należy uważać za obaloną. Jednym z najważniejszych wyników Rewolucji Październikowej jest fakt, że zadała ona tej legendzie cios śmiertelny wykazując w praktyce możliwość i celowość proletariackiej, internacjonalnej metody wyzwolenia narodów uciskanych jako jedynie słusznej metody, wykazując w praktyce możliwość i celowość braterskiego sojuszu robotników i chłopów najróżnorodniejszych narodów na zasadzie dobrowolności i i internacjonalizmu. Istnienie Związku Socjalistycznych Republik Rad, który jest pierwowzorem przyszłego zjednoczenia mas pracujących wszystkich krajów w jednolitej gospodarce światowej, jest właśnie bezpośrednim tego dowodem.
Nie ulega wątpliwości, że te i tym podobne wyniki Rewolucji Październikowej nie mogły i nie mogą pozostać bez poważnego wpływu na ruch rewolucyjny w krajach kolonialnych i zależnych. Takie fakty, jak wzrost ruchu rewolucyjnego ludów uciskanych w Chinach, w Indonezji, w Indiach itd. i wzrastanie sympatii tych ludów do ZSRR — nie pozostawiają co do tego wątpliwości.
Era niczym nie zakłóconego wyzysku i ucisku kolonij i krajów zależnych minęła.
Nastąpiła era rewolucji wyzwoleńczych w koloniach i krajach zależnych, era przebudzenia się proletariatu tych krajów, era jego hegemonii w rewolucji.
3. Rzuciwszy ziarna rewolucji zarówno w ośrodkach imperializmu jak i na jego tyłach, osłabiwszy potęgę imperializmu w „metropoliach“ i zachwiawszy jego panowaniem w koloniach — Rewolucja Październikowa postawiła przez to pod znakiem zapytania samo istnienie kapitalizmu światowego jako całości.
Jeżeli żywiołowy rozwój kapitalizmu w warunkach imperializmu przerósł — wskutek swojej nierównomierności, wskutek nieuchronności konfliktów i starć wojennych, wreszcie wskutek niebywałej rzezi imperialistycznej — w proces gnicia i umierania kapitalizmu, to Rewolucja Październikowa i związane z nią odpadnięcie ogromnego kraju od światowego systemu kapitalistycznego musiały przyspieszyć ten proces podważając krok za krokiem same podstawy imperializmu światowego.
Co więcej. Podrywając imperializm Rewolucja Październikowa stworzyła równocześnie w postaci pierwszej dyktatury proletariatu potężną i jawną bazę światowego ruchu rewolucyjnego, której ruch ten przedtem nigdy nie miał i na której może się teraz oprzeć. Stworzyła potężny i jawny ośrodek światowego ruchu rewolucyjnego, którego ruch ten przedtem ni gdy nie miał i wokół którego może on się teraz skupiać, organizując jednolity front rewolucyjny proletariuszy i narodów uciskanych wszystkich krajów przeciw imperializmowi.
Oznacza to przede wszystkim, że Rewolucja Październikowa zadała kapitalizmowi światowemu śmiertelną ranę, z której nie wyleczy się on już nigdy. Właśnie dlatego kapitalizm nigdy już nie odzyska z powrotem tej „równowagi“ i „trwałości“ , jakie posiadał przed Październikiem. Kapitalizm może częściowo ustabilizować się, może zracjonalizować swoją produkcję, oddać rządy kraju faszyzmowi, zgnębić chwilowo klasę robotniczą, lecz nigdy nie odzyska z powrotem tego „spokoju“ i tej „pewności siebie“ , tej „równowagi“ i tej „trwałości“ , jakim i chełpił się dawniej, albowiem kryzys kapitalizmu światowego doszedł do takiego stopnia rozwoju, kiedy płomienie rewolucji nieuchronnie muszą wybuchać bądź w ośrodkach imperializmu, bądź też na peryferiach, obracając wniwecz kapitalistyczną łataninę i z każdym dniem czyniąc bliższym upadek kapitalizmu. Jota w jotę, jak w znanej bajce: „ogon wyciągnął — nos ugrzązł, nos wyciągnął — ogon ugrzązł“.
Oznacza to, po drugie, że Rewolucja Październikowa podniosła na pewne wyżyny siłę i ciężar gatunkowy, męstwo i gotowość bojową klas uciskanych całego świata zmuszając klasy panujące do liczenia się z nimi, jako z nowym, poważnym czynnikiem. Teraz nie można już traktować mas pracujących świata jako „ślepego tłumu”, błądzącego w ciemnościach i pozbawionego perspektyw, albowiem Rewolucja Październikowa stała się dla nich gwiazdą przewodnią, która oświetla im drogę i daje perspektywy. Jeżeli nie było dawniej jawnego forum światowego, z którego można byłoby manifestować nadzieje i dążenia klas uciskanych i nadawać im żywe kształty, to teraz forum takie istnieje w postaci pierwszej dyktatury proletariatu. Nie można chyba wątpić, że zniszczenie tego forum pogrążyłoby na długi okres życie społeczno-polityczne „przodujących krajów” w mroku nieokiełznanej czarnej reakcji. Nie można zaprzeczyć, że nawet sam fakt istnienia „państwa bolszewickiego“ nakłada uzdę czarnym siłom reakcji ułatwiając klasom uciskanym walkę o swoje wyzwolenie. To właśnie tłumaczy dziką nienawiść, jaką żywią wyzyskiwacze wszystkich krajów do bolszewików. Historia powtarza się, chociaż na nowej podstawie. Podobnie jak dawniej, w okresie upadku feudalizmu, wyraz „jakobin” wywoływał wśród arystokratów wszystkich krajów przestrach i odrazę, tak samo teraz, w okresie upadku kapitalizmu, wyraz „bolszewik“ wywołuje w krajach burżuazyjnych przestrach i odrazę. I przeciwnie, jak dawniej Paryż był schroniskiem i szkołą dla rewolucyjnych przedstawicieli podnoszącej się burżuazji, tak samo teraz Moskwa jest schroniskiem i szkołą dla rewolucyjnych przedstawicieli podnoszącego się proletariatu. Nienawiść do jakobinów nie uratowała feudalizmu od upadku. Czy można wątpić, że nienawiść do bolszewików nie uratuje kapitalizmu od nieuchronnej zagłady?
Era „trwałości“ kapitalizmu minęła unosząc z sobą legendę o niewzruszoności ładu burżuazyjnego.
Nastąpiła era upadku kapitalizmu.
4. Rewolucja Październikowa nie jest tylko rewolucją w dziedzinie stosunków ekonomicznych i społeczno-politycznych. Jest to równocześnie rewolucja w umysłach, rewolucja w ideologii klasy robotniczej. Rewolucja Październikowa zrodziła się i umocniła pod sztandarem marksizmu, pod sztandarem idei dyktatury proletariatu, pod sztandarem leninizmu, który jest marksizmem epoki imperializmu i rewolucji proletariackich. Dlatego też oznacza ona zwycięstwo marksizmu nad reformizmem, zwycięstwo leninizmu nad socjaldemokratyzmem, zwycięstwo III Międzynarodówki nad II Międzynarodówką.
Rewolucja Październikowa przeprowadziła między marksizmem a socjaldemokratyzmem, między polityką leninizmu a polityką socjaldemokratyzmu linię demarkacyjną, której nie da się przekroczyć. Dawniej, przed zwycięstwem dyktatury proletariatu, socjaldemokracja mogła paradować pod flagą marksizmu nie odrzucając otwarcie idei dyktatury proletariatu, lecz również nie robiąc nic, absolutnie nic, aby przybliżyć urzeczywistnienie tej idei, ponieważ takie postępowanie socjaldemokracji nie stwarzało żadnego niebezpieczeństwa dla kapitalizmu. Wówczas, w owym okresie, socjaldemokracja pod względem formalnym zlewała się lub prawie zlewała się z marksizmem. Obecnie po zwycięstwie dyktatury proletariatu, gdy wszyscy przekonali się naocznie, do czego prowadzi marksizm i co niesie jego zwycięstwo, socjaldemokracja nie może już paradować pod flagą marksizmu, nie może uprawiać flirtu z ideą dyktatury proletariatu nie stwarzając pewnego niebezpieczeństwa dla kapitalizmu. Dawno zerwawszy z duchem marksizmu zmuszona była zerwać również ze sztandarem marksizmu, wystąpiła otwarcie i niedwuznacznie przeciw dziecięciu marksizmu, przeciw Rewolucji Październikowej, przeciw pierwszej na kwiecie dyktaturze proletariatu. Obecnie musiała się odgrodzić i rzeczywiście odgrodziła się od marksizmu, nie można bowiem w dzisiejszych warunkach nazywać siebie marksistą nie popierając otwarcie i ofiarnie pierwszej na święcie dyktatury proletariatu, nie prowadząc rewolucyjnej walki przeciw własnej burżuazji, nie stwarzając warunków do zwycięstwa dyktatury proletariatu w swoim własnym kraju. Między socjaldemokracją a marksizmem rozwarła się przepaść. Odtąd jedynym nosicielem i ostoją marksizmu jest leninizm, komunizm.
Ale nie koniec na tym. Odgrodziwszy socjaldemokrację od marksizmu Rewolucja Październikowa poszła dalej odrzucając ją do obozu bezpośrednich obrońców kapitalizmu przeciw pierwszej na kwiecie dyktaturze proletariatu. Gdy pp. Adlerowie i Bauerowie, Wellsowie i Lewy, Longuetowie i Blumowie lżą „reżim sowiecki“ wychwalając „demokrację“ parlamentarną, chcą przez to powiedzieć, że walczą i będą walczyli o przywrócenie systemu kapitalistycznego w ZSRR, o zachowanie niewoli kapitalistycznej w państwach „cywilizowanych“. Dzisiejszy socjaldemokratyzm to ideowa opora kapitalizmu. Lenin miał po tysiąckroć rację, gdy mówił, że dzisiejsi politycy socjaldemokratyczni są „prawdziwymi agentami burżuazji w ruchu robotniczym, robotniczymi sługusami klasy kapitalistów“, że w „wojnie domowej proletariatu z burżuazją“ nieuchronnie staną „po stronie wersalczyków przeciw komunardom“. Nie podobna skończyć z kapitalizmem nie kończąc z socjaldemokratyzmem w ruchu robotniczym. Dlatego też era umierania kapitalizmu jest równocześnie erą umierania socjaldemokratyzmu w ruchu robotniczym. Wielkie znaczenie Rewolucji Październikowej polega między innymi na tym, że znamionuje ona niechybne zwycięstwo leninizmu nad socjaldemokratyzmem w światowym ruchu robotniczym.
Skończyła się era panowania II Międzynarodówki i socjaldemokratyzmu w ruchu robotniczym.
Nastąpiła era panowania leninizmu i III Międzynarodówki.